Het eind van de kaart
- Auteur: Albert Helman (Suriname)
- Soort boek: Surinaams reisverslag uit 1955
- Eerste editie: 1980
- Uitgever heruitgave: In de Knipscheer
- Verschijnt: 11 april 2019
- Omvang: 254 pagina’s
- Uitgave: paperback
- Prijs: € 19,50
- Waardering redactie: ∗∗∗∗∗ (uitstekend)
- Boek bestellen bij: Bol / Libris
Albert Helman Het eind van de kaart recensie
Het einde van de kaart is een bijzonder boek in het oeuvre van de in Suriname geboren schrijver die in 1996 in Amsterdam overleed. Zijn leven was bijzonder. Lou Lichtveld, zoals zijn echte naam luidt, werd op 7 november 1903 geboren in Paramaribo. Als lid van een gegoede Surinaamse familie werd hij op twaalfjarige leeftijd naar het internaat van Rolduc in Limburg gestuurd om opgeleid te worden tot priester. Maar dat was geen succes en snel ging hij terug naar zijn geboorteland.
Maar een aantal jaar later vertrok hij toch weer naar Nederland waar hij naar de kweekschool ging en musicologie studeerde. Hij ging werken als journalist en publiceerde in 1923 zijn eerste boek. Als politiek betrokken journalist volgde hij de Spaanse Burgeroorlog en raakte zelfs actief betrokken in de oorlog. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was hij actief in het verzet.
Na de oorlog, in 1949, ging terug naar Suriname waar hij politiek actief en minister werd. Maar zijn betrokkenheid bij de zogenaamde Hospitaalkwestie leidde uiteindelijk tot zijn val in 1951.
Naast zijn politieke werk was Albert Helman een productief schrijver. Het eind van de kaart is een bijzonder boek in zijn oeuvre. Het is de weerslag van een reis die hij in 1955 maakte door de binnenlanden van Suriname. Maar de eerste uitgave van het boek verscheen pas in 1980.
Alhoewel sommige van de boeken die Helman schreef inmiddels enigszins archaïsch overkomen geldt dit niet voor dit reisverslag. Wat het nog extra bijzonder maakt is dat de schrijver nauwelijks egodocumenten schreef en dit boek een uitzondering is die de regel bevestigt. De binnenlanden van Suriname waren in 1955 nog nauwelijks ontsloten, laat staan dat er veel aandacht voor was. Het levendige verslag dat Helman schreef tijdens zijn reis heeft weinig aan actualiteit ingeboet en is zeer de moeite waard. Het boek is gewaardeerd met ∗∗∗∗∗ (uitstekend).
Flaptekst van het boek van Albert Helman
Het eind van de kaart is in alle opzichten een unicum in het toch al zo veelzijdige, grote oeuvre van Albert Helman. Albert Helman (Lou Lichtveld) schreef het reisjournaal Het eind van de kaart in 1955, maar het boek zou pas 25 jaar later in 1980 verschijnen in de prestigieuze reeks egodocumenten Privé-Domein van Uitgeverij De Arbeiderspers.
In 1955 waren hele stukken van de kaart van Suriname nog wit, oningevuld, onbekend, behalve in het hoofd van de bewoners van het diepe binnenland: inheemsen (Indianen) en marrons (nakomelingen van slaven die eeuwen geleden de plantages ontvlucht waren). Mensen die het binnenland in kaart probeerden te brengen, waren dus werkelijk pioniers, en Helman trok er ook zelf op uit hen aan het werk te zien, verkenningen die hij neerlegde in een tiental verhalen die later in Verdwenen wereld (1990) werden gebundeld. Maar bovenal is Het eind van de kaart een verkenning van zijn eigen psyche en zijn eigen fysieke onvolkomenheid in een omgeving waar hij is overgeleverd aan anderen.