Chaja Polak Het verdriet van de vrede recensie en informatie over de inhoud van de roman. Op 22 juni 2023 verschijnt bij uitgeverij Cossee de nieuwe roman van van de Nederlandse schrijfster Chaja Polak.
Chaja Polak Het verdriet van de vrede recensie van Paulien Weikamp
Op een dag reed ik naar een afspraak en op de radio hoorde ik een interview met Chaja Polak ( Radio 1- 24 juni 2023) over haar nieuwste roman Het verdriet van de vrede. Ik hoorde haar dunne breekbare stem waarmee ze heel precies beschreef hoe ze van de feitelijke werkelijkheid van de vrede na de tweede wereldoorlog fictie had gemaakt. Hoe zij als kind als een spons het verdriet van haar familieleden had opgezogen. Haar overgebleven familieleden. Want net als bij joodse personages in het boek had ook zij mensen verloren. Haar stem klonk zo zacht, zo vriendelijk, je zou haar woorden bijna niet horen maar het tegenovergestelde was waar. Ik werd meegezogen in een verhaal dat ik nog niet had gelezen en dat ze nu al tot leven had gewekt door met zoveel liefde te praten over de drie hoofdpersonages, Serline, Roza en Judit; ik alles al voor me. Bovendien gaf ze de luisteraars een inkijkje in haar schrijversgeest door te vertellen over hoe lang ze had gezocht naar de juiste vorm van dit boek en het uiteindelijk had gevonden. Ik was verkocht. Dit boek moest ik lezen.
Zelden werd ik zo geraakt door een boek als nu. Het gaat over drie joodse vrouwen die na de Tweede Wereld oorlog samen in een huis komen te wonen. Judit, de oudste was getrouwd met Salomon, Serline, de middelste was getrouwd met Judits neef Max en Rosa was een dochter van de jongste broer van Salomon. Ze zijn alle drie weduwe. Het huis waarin ze wonen is Serline na de oorlog toebedeeld, ze gaat er wonen, Judit en Roza komen erbij en de drie vrouwen noemen het hun familiehuis ondanks het feit dat ze geen bloedverwanten zijn. In de zomer komen de kleintjes logeren ( een kleinkind van Judit en haar neefje en nichtje) tot groot plezier van deze kleintjes en van de drie vrouwen. Het verhaal begint als Serline de meest zorgzame van de drie overlijdt en de andere twee in schok achterlaat. In de donkere nacht na haar overlijden moeten Roza en Judit het verleden en elkaar in de ogen kijken.
In de taal, achter de zinnen, tussen de woorden bekruipt je het afschuwelijke verdriet van de vrede. Het hartverscheurende gemis van familie die is gestorven in Bergen-Belsen, de herinneringen aan het concentratiekamp, de onderduik, het verraad, niet Joods mogen zijn, je moeten verbergen. De zakelijke en bijna vijandige manier waarop de teruggekeerde joden door de Nederlandse ambtenaren zijn opgevangen. De openlijke antisemitistische bejegening door buren. Het samengeknepen: we moeten er maar het beste van zien te maken. Het tevele eten van de een, het te weinig eten van de ander. De verharding van de een, het verzenuwde van de ander.
As lezer verspringt je aandacht van Judit, naar Roza en weer terug, bijna filmisch. Langzaamaan voel je hoe voor, tijdens en na de oorlog de verhoudingen zijn veranderd en dat het familiehuis een veilige have had moeten zijn. Maar nu, zonder Serline, leeg is.
Chaja Polak gebruikt geen ingewikkelde woorden, geen lange zinnen met uitweidingen en dwarsverbanden. Nee, ze zegt heel precies wat het is. Aan de lezer om uit te maken wat hij of zij er bij wil voelen. Wat ik voelde was een diep verdriet. Een collectief verdriet dat zich in iedere joode familie van nu heeft genesteld en dat ik als niet-joodse alleen maar bij benadering kan voelen als iemand er zo’n genadeloos mooi boek over schrijft als Chaja Polak. Ik wil haar bedanken. Het boek is door Paulien Weikamp gewaardeerd met de maximale ∗∗∗∗∗ (uitmuntend).
Het verdriet van de vrede
- Schrijfster: Chaja Polak (Nederland)
- Soort boek: Nederlandse roman
- Uitgever: Cossee
- Verschijnt: 22 juni 2023
- Omvang: 192 pagina’s
- Uitgave: paperback / ebook
- Prijs: € 22,99
- Boek bestellen bij: Bol / Libris
- Waardering: ∗∗∗∗∗ (uitmuntend).
Flaptekst van de nieuwe roman van Chaja Polak
In 1945, nadat de vrede is gesloten, trekken drie Joodse vrouwen, allen weduwe geworden, zich terug in ‘het familiehuis’ aan zee. Overgelaten aan zichzelf, zonder enige hulp of steun van de Nederlandse regering, proberen de zachtaardige Serline, de oude Judit en de jongste, de sensitieve Roza, hun leven weer vorm te geven. Het is Serline die dit vrouwenhuishouden liefdevol draagt.
Elke zomer komen ‘de drie kleintjes’ logeren: hun twee nichtjes en een neefje. In die weken klinken vrolijke kinderstemmen en is het samengestelde gezin in het familiehuis voor even weer geheeld.
Nog geen zeven jaar later sterft Serline. Ze was op weg naar haar cardioloog. ’s Avonds laat brengen twee agenten het bericht van haar overlijden. De lange nacht die volgt is het hart van deze roman. Judit en Roza, nu zonder Serlines steun en troost, zien hun door de oorlog beschadigde levens aan zich voorbijtrekken. Een nacht vol twijfels is het, en spijt. Vol confidenties over liefde en verraad. Maar ook een van inzicht en verzoening. Tot onvermijdelijk het daglicht aanbreekt en Judit en Roza opnieuw worden geconfronteerd met de brokstukken van hun bestaan.