Federico Falco De vlaktes recensie en informatie over de inhoud van de Argentijnse roman. Op 27 november 2023 verschijnt bij uitgeverij Koppernik de Nederlandse vertaling van de roman Los llanos van de uit Argentinië afkomstige schrijver Federico Falco.
Federico Falco De vlaktes recensie van Tim Donker
Slechts een man en zijn gedachten – kun je daar een meer dan tweehonderd pagina’s tellend boek mee vullen? Ja, zeg ik. Ja. Dat kan. Een man en zijn gedachten in een boerderijtje op de Argentijnse pampa; meer heeft Federico Falco niet nodig om een prachtvolle, broeierig-lome en hoogst intrigerende roman te schrijven.
De hoofdpersoon van De vlaktes woonde een tijd lang in Buenas Aires met Ciro, met afstand de liefde van zijn leven. Maar de relatie liep spaak, zoals relaties plegen te doen (zegt iemand, zegt Ciro: “we groeiden samen, we vergisten ons samen, we liepen samen in alle vallen, we zagen elkaar van onze donkerste kanten. Het is moeilijk te accepteren dat iemand je zo goed kent.”; en ik ken dat wel, dat onheimelijke gevoel, na jaren en jaren, bij de ander, omdat zij je ook zag op je zwakst, je stomst, je zieligst, je domst, je lelijkst, en dat je weet dat dat allemaal daar is, in haar hoofd, en dat dat nooit meer weg gaat, en hoe dat na een aanvankelijke meerwaarde steeds meer een struikelblok lijkt te worden – dat je voor haar nooit meer fris en nieuw en ongekend zult zijn) en “Fede”, zoals Ciro de “ik” van De vlaktes pleegde te noemen (dat zou maar zo voor “Federico” kunnen staan, nietwaar?) trekt zich terug in een piepklein dorpje op het platteland. Daar leeft hij, daar verbouwt hij kruiden en groenten, daar maakt hij gerechten van wat hij verbouwt. Daar denkt hij na over taal, boeken, zaaien, oogsten, seizoenen. Daar mijmert hij over zijn kindertijd en het loozjeren, toen, bij zijn oma; over hoe zijn uitkomen voor zijn homoseksualiteit destijds zo slecht viel bij zijn ouders; over zijn relatie met Ciro en hoe die inmiddels naar de wuppe is.
Daar vloeit de tijd trager. Daar rijgen de dagen zich aaneen.
Daar stelt hij zich vragen. Kinderlijke vragen soms. “Waarom worden mensen verliefd?”, vraagt hij zich ergens af. Waarom wel op de ene en niet op de andere terwijl die misschien beschikt over alle kenmerken die je normaliter aantrekkelijk vindt? Tsja, Fede. Je kunt je evengoed afvragen waarom je het ene liedje bloedmooi vindt terwijl het andere liedje langs je kouwe kleren naar beneden glijdt zelfs al lijken ze in stijl, instrumentarium en stemgeluid van de zanger sterk op elkaar. Fede (en Falco?) lijkt te willen suggereren dat er een speciale Ene moet zijn; iemand met een Onbenoembaar Iets dat voorbij gaat aan alle uiterlijke en innerlijke kenmerken; een Ware waar er misschien maar één van is. Ik vrees echter dat het in werkelijkheid een stuk banaler is dan dat en dat de Omstandigheden een flink woordje meespreken. Precies zoals die plaat die je diep in je hart raakte op een herfstige ochtend toen je alleen was, en koffie dronk, en je af en toe van je boek op en door de beregende ruiten naar buiten keek, je “ineens” niet veel meer doet op namiddag in de zomer als je na een veel te drukke dag staat te koken en je kinderen onophoudelijk van buiten naar binnen blijven rennen met die eeuwige vraag “wanneer het eten nu eindelijk eens klaar is”, kan het wel of niet ontluiken van liefde te maken hebben met zoiets futiels als hoe het licht op een dag viel op haar gezicht, een terloops geplaatste opmerking, je stemming of iets wat een dag eerder gebeurde en feitelijk volledig losstaat van deze persoon zodat je je ineens in vuur en vlam voelt voor iemand van wie je dat nooit verwacht had terwijl je bij een mogelijke Ene “toevallig” net alle kansen miste, want de gemorste koffie op je broek had je sacherijnig gemaakt zodat je de blik in haar ogen niet zag, iemand zeurde aan je kop over iets onzinnigs zodat je de opmerking die je geweldig had gevonden net niet hoorde en die bloedmoje jurk droeg ze uitgerekend op de dag dat jij je dood had gemeld (zegt iemand, zegt Chip Taylor: i used up all my sickdays, so i just called in dead). “Mysterieuzer” dan dat wordt de liefde misschien wel nooit.
Maar zie: daar heeft hij je. Daar heeft Falco je bij de hand. Je loopt met hem mee, je kijkt met hem mee, je denkt met hem mee. Hulde aan Michail Bachtin en zijn nog immer werkzame konsept van “dialogiciteit”. De vlaktes loopt onophoudelijk in me over, en ik loop onophoudelijk over in De vlaktes. Niet vaak was het verbond tussen literatuur en lezer zo innig.
In een wonderschone, door veel wit omgeven, poëtische taal, die nu eens aan een Poel van Claire-Louise Bennett doet denken; vanwege de vele citaten ook geregeld Dave Markson in herinnering brengt maar evenzovaak onherleidbaar is tot alles wat je eerder las, houdt Falco de lezer tot het eind toe geboeid. Ook bij zaken die de lezer doorgaans minder boeien. Of deze lezer toch: de wanhoop als de moestuin dreigt te mislukken, de ongegeneerd lange passages over de gewassen die wel of juist minder goed opkomen en wat “Fede” er zoal mee bereiden kan; kleinstwijlen was ik terug in Horssen, op de tot woning omgebouwde boerderij van mijn diepbetreurde nicht Anne (ook zij nu dood): hoe we daar stonden, haar enthousiasme over alles wat zij daar verbouwde me aanvankelijk nog wel vertederde maar na verloop van tijd wier ik toch meer en meer steelse blikken over haar schouder naar de lange rijen gewassen achter haar en dan vroeg ik me af Gaat ze echt overal halt houden gaat ze overal takjes afbreken en die onder mijn neus steken gaat ze steeds opnieuw vertellen waarin het allemaal het beste tot zijn recht komt? Maar Falco, weer, heeft me. Ik loop ik zie ik ruik. Door de vele landschapsbeschrijvingen -iets dat me bij veel andere boeken juist enorm op de zenuwen werkt- ben ik helemaal daar, in een omgeving die niet erger kon verschillen van de mijne. Hoe aangrijpend een boek kan zijn waarin bijna niks gebeurd, is bijna verbijsterend en Falco speelt het klaar.
De vlaktes, weer een fantastiese loot aan de nog altijd intrigerende Koppernik-boom, is een boek om in ondergedompeld te raken; er bijna in te verzuipen. Het doet je je gevoel voor tijd verliezen -dit is een boek dat vertraagt; je drinkt het op kamertemperatuur- en ook je gevoel voor plaats. Delen ervan zullen nog lang aan je blijven kleven. Een boek dat je eerder ervaart dan dat je het leest – precies, dus, wat literatuur moet zijn.
De vlaktes
- Auteur: Federico Falco (Argentinië)
- Soort boek: Argentijnse roman
- Origineel: Los llanos (2020)
- Nederlandse vertaling: Eugenie Schoolderman
- Uitgever: Koppenik
- Verschijnt: 27 november 2023
- Omvang: 256 pagina’s
- Uitgave: paperback
- Prijs: € 24,50
- Boek bestellen bij: Bol / Libris
Flaptekst van de roman van Federico Falco
In zelfgekozen eenzaamheid en omgeven door de barre kale vlakte van de Argentijnse pampa probeert de schrijvende hoofdpersoon uit De velden, op de vlucht voor zichzelf en gebroken door de stukgelopen relatie met Ciro, troost te vinden in het aanleggen van een tuin. Het dorre landschap en de herinneringen aan de verloren liefde laten zich echter maar moeilijk beteugelen.
De velden is een intense roman over de moeilijkheid om je staande te houden in een maatschappij waarin de liefde tussen mannen allerminst vanzelfsprekend is en over het vinden van schoonheid door – ondanks alle barre omstandigheden – de wereld langzaam naar eigen inzicht vorm te geven.
