Reggie Baay Het kind met de Japanse ogen Recensie Waardering en Informatie. In oktober 2018 verschijnt bij Uitgeverij Atlas Contact de documentaire anti-oorlogsroman van Reggie Baay Het kind met de Japanse ogen.
Reggie Baay Het kind met de Japanse ogen Recensie
Wat een prachtige, pijnlijke en ontroerende familiegeschiedenis schreef Reggie Baay met dit boek. Een ode aan zijn ouders, een ode aan de vele overlevenden van Japanse overheersing en de onafhankelijkheidsoorlog van Nederlands-Indië. En aan alle “slachtoffers” van deze oorlogen, die eind jaren ’40 naar Nederland zijn gerepatrieerd. In tegenstelling tot De Tolk van Java, van Alfred Berney is dit geen afrekening met een zwarte jeugd, nee veelmeer is dit een zoektocht naar het zware verleden van vooral vader, maar zeker ook van moeder. Om te gaan begrijpen, om de flarden van deze geschiedenis die hij als kleine jongen opving tijdens de koempoelans die nogal eens in Huize Baay plaatsvonden te leren duiden. Voor zichzelf, maar ook zeker voor zijn ouder broer. De jongen met de Japanse ogen, ongevraagd en zeker onbedoeld slachtoffer van deze geschiedenis.
Bestebroer, schrijft Reggie Baay, voor jou ga ik dit allemaal opschrijven en daarna zal ik het je voorlezen.
Na het overlijden van beide ouders vindt Baay foto’s, negatieven, documenten. Deze gaan allemaal terug naar de Indische tijd van zijn ouders. Naar verhalen over een zinloze oorlog die alleen maar slachtoffers maakten. En aan de hand van deze foto’s en verhalen gaat hij terug, op reis, op zoek naar alle plekken waar zijn vader is geweest, heeft gevochten, als krijgsgevangene van de Japanners ingezet werd bij de aanleg van de Birma spoorlijn. En jaren later tot zijn grote verbijstering weer werd opgeroepen om mee te vechten in de onafhankelijkheidsoorlog. Baay reist eerst naar Thailand, met de foto’s in de aanslag op zoek naar plekken die vader blijkbaar niet voor niets had gefotografeerd. En dan verder de Archipel door, vragen stellend, hopend op gesprekken met overlevenden uit die tijd, zoekend naar de door zijn vader vastgelegde plekken. Hij probeert zich in te leven in het jonge leven van zijn vader, jarenlang op oorlogspad, de onvermijdelijke gruwelijkheden waarvan vader ooggetuige moet zijn geweest. De jarenlange onzekerheden, ontberingen, vijandigheden, fysiek lijden, honger, dorst, uitbuiting, minachting,vernederingen.
Het ontroerende verhaal, wanneer vader in 1947 weigert verder nog één keer zijn wapen te gebruiken, weigert op verlof te gaan en uiteindelijk legerkok wordt. Hoe hij liefdevol maaltijden bereidt voor “zijn” manschappen, met plaatselijke kruiden, vers geschoten wild, zodat de mannen weer enigszins getroost, de vijandelijke wereld in kunnen.
Er tussendoor verhalen over het leven, zijn jeugd in het gezin Baay in Nederland. Hoe dat er aan toe ging thuis, met een regelmatig onberekenbare vader, een zwaar getraumatiseerde moeder en een geestelijk gehandicapte broer. De bijeenkomsten met “tantes en ooms”, vaak ook behoorlijk getroebleerd, waar met elkaar gepraat werd naar het met elkaar verbonden zijn in deze zwarte geschiedenis. Over het leven thuis, hun jeugd, in Oude Wetering aan de Hoolboomstraat. En hoe zij met elkaar vader, moeder, en de twee jongens de demonen waar vooral vader regelmatig door bezocht werd, keer op keer versloegen of van zich af konden wenden. Maar ook hoe de Indiërs in Nederland werden ontvangen, als vijanden, profiteurs, vergeten, niet gehoord, en verwaarloosd door de Nederlandse regering. De derde oorlog waar dit gezin ongevraagd en vooral onterecht in terecht is gekomen.
Pijnlijke, ontroerende familiegeschiedenis, prachtig en liefdevol opgeschreven
De pijnlijke conclusie die Reggie Baay trekt aan het eind van dit prachtige en noodzakelijke boek over deze Nederlandse zwarte geschiedenis. Dat Nederland niet echt wil weten, niet echt geïnteresseerd is. “ Moeten wij het hierbij laten? Moeten wij deze oorlogshistorie dan ook maar wegspoelen in het riool van de vergetelheid?”, vraagt hij zich bijna wanhopig af. Gelukkig voor alle geïnteresseerde lezers deed hij dat niet, gelukkig voor zijn Bestebroer kan hij deze pijnlijke, ontroerende en liefdevolle geschiedenis, nu hardop voorlezen. Dit boek verdient voor mijns inziens een groot lezerspubliek. Het kind met de Japanse ogen is gewaardeerd met de maximale ∗∗∗∗∗ (uitmuntend).
Recensie van Mieke Koster
Het kind met de Japanse ogen
- Schrijver: Reggie Baay (Nederland)
- Soort boek: anti-oorlogsroman, familieroman
- Uitgever: Atlas Contact
- Verschijnt: 24 september 2018
- Omvang: 352 pagina’s
- Uitgave: Paperback / Ebook
- Waardering redactie: ∗∗∗∗∗ (uitmuntend)
Flaptekst Reggie Baay – Het kind met de Japanse ogen
Nederlands-Indië, 1939. Een jonge man tekent voor het koloniale leger en komt vervolgens in Japanse krijgsgevangenschap terecht waar hij dwangarbeid moet verrichten aan de beruchte Birma-Siamspoorlijn. Als hij na drieënhalf jaar van ontberingen wordt bevrijd en de draad van zijn leven weer hoopt op te pakken, wordt hij aansluitend een volgende oorlog in gestuurd: de Indonesische onafhankelijkheidsoorlog die in zijn geboorteland is losgebarsten. Als na de Politionele Acties in december 1949 de soevereiniteits-overdracht plaatsvindt en hij met zijn prille gezin naar Nederland vlucht wordt hij geconfronteerd met herinneringen en trauma’s. Die strijd wordt er niet gemakkelijker op als blijkt dat zijn zoon de ogen van de vijand als een kaïnsteken zijn leven lang met zich mee zal moeten voeren. Het kind met de Japanse ogen is een documentaire (anti-)oorlogsroman over de gruwelijke en onontkoombare gevolgen van de oorlog. Maar het is ook een roman over de veerkracht van de mens die, hoe wreed het lot ook is, altijd blijft zoeken naar manieren om te overleven.