Tag archieven: Recensie

Boekrecensies 2025

Boekrecensies 2025 nieuwe boeken. Op deze pagina is een overzicht te vinden met recensies 2025 van nieuwe romans, thrillers, non-fictie, en kinderboeken review en waardering. Wat vinden de redacteuren van nieuwe boeken die kortgeleden verschenen zijn? Hoe worden de boeken gewaardeerd?

Boekrecensies 2025 reviews, boekbespreking en waardering

In het onderstaande overzicht met boekrecensies 2025 nieuwe boeken staat de nieuwste review bovenaan de lijst. Door op de link te klikken kun je de hele recensie lezen en uitgebreide informatie over het boek vinden.


Nieuwsbrief boekentips en recensies

Elke week de nieuwste boekentips en recensies? Meld je aan voor de nieuwsbrief.


Overzicht van nieuwe boekrecensies 2025

Tore Renberg De longdrijfproef recensieTore Renberg (Noorwegen) – De longdrijfproef
historische roman
Waardering redactie: ∗∗∗ (uitstekend)
Op bijna meedogenloze wijze weet Tore Rensberg de lezer bij het nekvel te grijpen en laat niet meer los, zelfs niet nadat je de laatste regel gelezen hebt. De longdrijfproef is een fascinerende, uitstekend geschreven roman waarvoor je de tijd moet nemen en gunnen. Maar wees gerust je wordt als lezer rijkelijk beloond…lees verder >

Rinske Bouwman Korstmos recensieRinske Bouwman (Nederland) – Korstmos
Nederlandse roman
Tim Donker recensie
Niet van alles hoef je iets te denken. Niet alles behoeft een of andere verklaring. Niet alles moet logisch zijn. De dingen zijn. Rare dingen, ongrijpbare dingen, of juist het allertriviaalste der dingen. Het is er. Alles is er nog. En zolang het er nog is, is er nog leven. Korstmos is een bloedmooie roman die mogelijkerwijs sommige petten te boven zal gaan…lees verder >

Gordon Kerr Atlas van de jaren 60 recensieGordon Kerr (Engeland) – Atlas van de jaren 60
Het kleurrijke tijdperk van hippies, JFK, de pil en veel meer
Waardering redactie: ∗∗∗∗ (uitstekend)
Voor sommigen zal het een feest der herkenning zijn, alhoewel er ook voor hen waarschijnlijk nog de nodige verrassende feitjes kunnen worden opgedaan. En voor anderen die zich nog niet zo verdiept hebben in het decennium, laat staan dat ze het hebben meegemaakt, verschaft het op lichtvoetige wijze een inkijk in een boeiende periode…lees verder >

Sanna Marin Van hoop naar actie recensieSanna Marin (Finland) – Van hoop naar actie
Memoir van de Finse ex-premier over moed en leiderschap
Waardering redactie: ∗∗∗∗∗ (zeer goed)
Van hoop naar actie is het boeiende verhaal van hoe een feministische regeringsleider van een land dat er nauwelijks toe leek te doen, door wereldwijde ontwikkelingen opeens toch in het centrum van de actualiteit komt te staan en hoe schijnbare futiliteiten haar tot aftreden dwongen…lees verder >

L.H. Wiener In verlatenheid recensieL.H. Wiener (Nederland) – In verlatenheid
Nederlandse roman
Tim Donker recensie
Demonen hebben we allemaal. En doorgaan doen wel allemaal. De ene voet voor de andere. In verlatenheid is een meer dan aardig werkje. Je kunt je erdoor laten troosten. En dan lachen, of dan een traan. Je kunt het ook gewoon lezen natuurlijk. En een hele fijne middag hebben…lees verder >

Michael Berg Terugkeer De Mergellandmoorden recensieMichael Berg (Nederland) – Terugkeer
Limburg thriller, De Mergellandmoorden 1
Waardering redactie∗∗∗∗∗ (zeer goed)
Berg neemt de tijd om zijn plot op te bouwen en neemt de lezer mee. Al lezende wordt de sluier van het onderzoek naar een Limburgse cold case van een spoorloos verdwenen vrouw langzaam maar zeker opgelicht om uiteindelijk in een spannend slot te eindigen en ruimte te laten voor het volgende deel…lees verder >

Victor Gijsbers Oneindigheid recensieVictor Gijsbers (Nederland) – Oneindigheid
Een filosofische gids
Tim Donker recensie
Bij mij rees na lezing één vraag: hoe zou Gijsbers dit onderwerp benaderen als hij zestig is, of zeventig? Ik stel een deel twee voor, Gijsbers, door jou te schrijven over twintig jaar jaar. Dat boek zou namelijk wel eens briljant kunnen worden…lees verder >

Het grote Sinterklaasboek recensieDiverse auteursHet grote Sinterklaasboek
Sinterklaasverhalen
Waardering redactie: ∗∗∗∗ (uitstekend)
Perfecte verhalen om voor te lezen. De verhalen gaan gepaard met fantastische tekeningen die aansluiten bij de sfeer van de avonturen. Sprekend, kleurrijk, gezellig, modern, tekeningen waar veel op te zien is of juist opvallen in krachtige eenvoud. Perfect voor rond de Sinterklaastijd. Knus, een beetje spannend, met humor…lees verder >

Midas Dekkers Het menselijk tekort recensieMidas Dekkers (Nederland) – Het menselijk tekort
boek over de mens
Waardering redactie: ∗∗∗∗ (uitstekend)
Het menselijk tekort vindt Dekkers juist de charme van de mens. Ons onvermogen ziet hij als een zegen want we hoeven ons nooit te vervelen in onze zoektocht naar de oplossing van problemen. En als we problemen oplossen zorgt dit gelijk weer voor nieuwe problemen waarvan het plezier meestal inziet, maar niet altijd…lees verder >

Tessa Leuwsha Boni recensieTessa Leuwsha (Suriname) – Boni
In het spoor van de Surinaamse vrijheidsstrijder
Waardering redactie:  ∗∗∗ (zeer goed)
Net als in haar vorige boek weet Tessa Lewsha een mooie balans te vinden tussen een boeiend reisverslag, historisch onderzoek dat ze koppelt aan aan een persoonlijke reflectie op die tijd en hoe de effecten van kolonialisme en slavernij doorwerken in haar eigen leven…lees verder >

Llorenç Villalonga Andrea Victrix recensieLlorenç Villalonga (Spanje) – Andrea Victrix
Catalaanse dystopische roman over Mallorca uit 1974
Tim Donker recensie
Andrea Victrix kun op meerdere manieren lezen. Als filosofisch geschrift. Als vermakelijk gedachte-experiment. Als grillige literatuur. Als adembenemende voorspelling van het klimaat waarin we ons nu gevangen weten. Afhankelijk van je lectuur zul je dit boek ergens tussen goed en geniaal waarderen. Een boek dus dat je in geen geval slecht gaat kunnen vinden, hoe goed is dat?...lees verder >

Rita Törnqvist-Verschuur Als meisjes stoer zijn recensieRita Törnqvist-Verschuur (Nederland) – Als meisjes stoer zijn
memoir
Waardering redactie: ∗∗∗∗∗ (zeer goed)
Zelf denkt Rita Törnqvist-Verschuur dat dit haar laatste boek is en gezien haar leeftijd is dat verre van ondenkbaar. Gelukkig is het een boeiend en geslaagd afsluitend hoofdstuk van vele tientallen jaren schrijverschap en een mooie terugblik op een rijk, soms zwaar, maar boeiend vrouwenleven…lees verder >

Leo Weijers Radio Veronica recensieLeo Weijers (Nederland) – Radio Veronica
14 jaar hits uit zee, Nederlandse radiogeschiedenis
Waardering redactie: ∗∗∗∗∗ (zeer goed)
Of het de definitieve beschrijving van de geschiedenis van Radio Veronica is zal de toekomst uitwijzen. Maar een geslaagde poging is het zeker en niet alleen voor wie de periode zelf bewust heeft meegemaakt, ook voor de geïnteresseerden in de geschiedenis van Nederland in de zestiger en zeventiger jaren, is het boek het lezen waard…lees verder >

Aya Koda Stromen recensieAya Kōda (Japan) – Stromen
Japanse roman uit 1955
Uitgever: Atlas Contact
Verschijnt: 4 september 2025
Tim Donker recensie
Je kijkt naar de stromen, soms zie je er iets in dat je meeneemt op je wandeling. Stromen is een roman om in mee te dobberen. Het zal je wereld niet schokken en het levert vermoedelijk ook weinig op dat je lang, laat staan een leven, zal bijblijven. Maar voor driehonderd bladzijden lang is het een aangenaam dobberen, en dat zuivert…lees verder >

Tina N. Martin Het appelmeisje recensieTina N. Martin (Zweden) – Het appelmeisje
Zweedse thriller, Idun Lind thriller 1
Waardering redactie∗∗∗∗ (uitstekend)
Zo op het eerste gezicht clichés die je bij Scandithrillers vaak tegenkomt en dat klopt ook wel. Maar Tina N. Martin weet er toch mee weg te komen. Ze weet de spanning op prima wijze op te bouwen en zorgt ervoor dat je als leze het boek moeilijk kunt wegleggen. Kortom de liefhebber van de betere Zweedse thriller stelt ze zeker niet teleur…lees verder >

Steven Kaplan De Ethiopiërs recensieSteven KaplanDe Ethiopiërs
geschiedenis van Ethiopië
Waardering redactie: ∗∗∗∗ (uitstekend)
Bijzonder knap is de wijze waarop Kaplan de geschiedenis van het land helder over het voetlicht weet te brengen, zonder aan de complexiteit ervan voorbij te gaan. Het is een boeiend en zeer lezenswaardig: een boek dat goed bijdraagt aan het verder blootleggen van de Afrikaanse geschiedenis en een puzzelstuk toevoegt aan de wereldgeschiedenis…lees verder >

Michel van Egmond Writer's block recensieMichel van Egmond (Nederland) – Writer’s block
Van Picasso tot Gijp: een zoektocht naar het perfecte verhaal
Waardering redactie: ∗∗∗∗ (uitstekend)
Het boek kan je beschouwen als caleidoscoop waarin de schrijver moeiteloos van het ene in het andere verhaal overstapt. Beschouw het maar als een echte Wunderkammer, zij het alleen bestaand op papier. En als dit het resultaat is van een writer’s block, laat hem die maar vaker krijgen als het een boek als dit oplevert…lees verder >

Wim Peumans De Maas recensieWim Peumans (België) – De Maas
Het verhaal van een rivier
Waardering redactie: ∗∗∗∗ (uitstekend)
Het boek moet even tot leven komen maar na een tiental pagina komt het verhaal op gang en gelukkig zijn daarmee die vele uren werk die hij erin heeft moeten investeren niet tevergeefs en levert een boeiend en mooi uitgegeven boek op dat beslist de moeite waard is…lees verder >

Duco Hellema Rode hulp recensieDuco Hellema (Nederland) – Rode hulp
Nederlandse thriller, Bob de Winter deel 3
Waardering redactie: ∗∗∗∗ (uitstekend)
De kwaliteit van dit boek is vooral te vinden in de sfeertekeningen van de periode waarin de effecten van de Koude Oorlog voelbaar worden, maar ook schetst de nog altijd schrijnende en ongelijkwaardige verhoudingen tussen mannen en vrouwen. Kortom waarin Hellema vooral slaagt is op boeiende wijze een tijdbeeld te schetsen…lees verder >

Petra Rautiainen Het geheugen van de zee recensiePetra Rautiainen (Finland) – Het geheugen van de zee
Finse roman
Waardering redactie: ∗∗∗∗ (uitstekend)
Petra Rautiainen heeft haar roman op zo’n mooie, sierlijke en daardoor verraderlijke wijze op papier gezet dat je als lezer helemaal mee wordt gevoerd tot het moment dat je doorkrijgt wat er echt aan de hand is. Subtiel, dordringend, fascinerend en verontrustend, zo kun je de bijzondere roman uit Finland zonder terughoudendheid noemen…lees verder >

Mathijs Deen Gras recensieMathijs Deen (Nederland) – Gras
familiegeschiedenis
Waardering redactie: ∗∗∗∗∗ (zeer goed)
Mathijs Deen laat zich in deze korte roman van zijn meest sobere kant zien. De hoeveelheid woorden die hij gebruikt is beperkt, nergens gaat hij zich te buiten aan lange bespiegelingen … het besluit van Deen voor een sober verhaal is logisch, gezien het soort leven dat zijn hoofdpersonen geleid hebben…lees verder >

Rachel Blau DuPlessis The Complete Drafts reviewRachel Blau DuPlessis (Verenigde Staten) – The Complete Drafts
gedicht, poem
Tim Donker recensie
Hoe ik daar zit, in leesstoel, met het  blauwe deel uitgelezen op mijn schoot (het eerste deel licht daar al, in een hoekje, op de secretaire), en denk aan alle werelden die Rachel Blau DuPlessis met haar poëzie in mijn lijf en in mijn leven heeft gezet. Ja. Het eindeloze poëem is tot een halt gekomen. Het was een lange reis, en nog was het niet lang genoeg…lees verder >

Evy Danckers De regenboog van Mimir recensieEvy Danckers (België) – De regenboog van Mimir
kinderboek 10+ jaar
Waardering redactie: ∗∗∗∗∗ (uitmuntend)
De regenboog van Mirmir is een fantastisch boek over jezelf kunnen en mogen zijn, vriendschap, empathie en waardevolle levenslessen. Verpakt in een enorme berg liefde en humor. Dikke aanrader!…lees verder >

Claire-Louise Bennett Dikke kus, dag-dag recensieClaire-Louise Bennett (Engeland) – Dikke kus, dag-dag
Engelse roman
Tim Donker recensie
Een briljant babbelboek. Maar een babbelboek nooitdeminder. Het heeft me niet zo verpletterd als Kassa 19 deed. Maar in de kieren schuilt schoonheid. Heel veel schoonheid. En juist deze nonchalance is het bewijs van haar ongeëvenaarde talent…lees verder >

Jane Gardam Ver van Verona RecensieJane Gardam (Engeland) – Ver van Verona
Engelse roman, debuutroman uit 1971
Waardering redactie: ∗∗∗∗ (uitstekend)
Ik heb er lang over gedaan eer ik begreep hoe Gardam aan de titel voor dit boek was gekomen – pas later realiseerde ik me, dat die ontstaan was uit een boek wat voor hoofdpersoon Jessica op school verplichte literatuur was. Het is een enorme aanrader en leest “lekker” weg, maar is toch echt een roman met diepgang…lees verder >

Morten Strøksnes De man die de wereld wilde zien recensieMorten Strøksnes (Noorwegen) – De man die de wereld wilde zien
In de voetsporen van ontdekkingsreiziger Carl Lumholtz (1851-1921)
Waardering redactie: ∗∗∗∗∗ (uitmuntend)
Je begint aan het boek en wegleggen wil of kan je niet meer. Zo’n boek is het. Bovendien is het veel meer dan een traditionele biografie. Natuurlijk het leven van Carl Lumholtz wordt in detail beschreven maar de schrijver trekt het werk in een veel breder perspectief. Hij durft zichzelf het verhaal in te brengen, reflecteert op heden en verleden en gaat ongemakkelijke overwegingen niet uit te weg…lees verder >

Jan Wolkers Dagboek 1968 recensieJan Wolkers (Nederland) – Dagboek 1968
Waardering redactie: ∗∗∗∗∗ (zeer goed)
Hij wisselt gevoelige beschrijvingen af met rauwe en soms ronduit botte, macho notities. Maar juist dat ongepolijste, directe van zijn dagboek maakt het tot interessant en boeiend leesvoer. Soms een beetje tenenkrommend maar desalniettemin toch weer een boeiend nieuw deel in de reeks dagboeken…lees verder >

Karel F. Gildemacher Taal van het Friese landschap recensieKarel F. Gildemacher (Nederland) – Taal van het Friese landschap
Waardering redactie: ∗∗∗∗ (uitstekend)
Een encyclopedisch werk dat uitputtend verhaalt over de taal die gebruikt werd om het landschap in Friesland te benoemen in al haar verscheidenheid. Een boek om in te bladeren en een beetje in te verdwalen. Bedoeld voor de liefhebber van taal en Friesland…lees verder >

Teddy Tops Egelskop recensieTeddy Tops (Nederland) – Egelskop
Nederlandse roman, debuutroman
Tim Donker recensie
Hoe de strijdvaardigheid van dit boek geen moment de dichterlijkheid ervan aantast (integendeel), is prachtiger nog. Maar allerprachtigst is hoe het ruw en teder, ontluisterend en melankoliek, hard en zacht weet te zijn … Steengoed. Adembenemend. Wonderschoon. Misschien wel geniaal…lees verder >

Douglas Kearney I Imagine I Been Science Fiction Always reviewDouglas Kearney (Verenigde Staten) – I Imagine I Been Science Fiction Always
gedichten, poëzie
Tim Donker recensie
Van ostaijeneske woorddansen via beeldloze strips naar collages of gewoon regelrechte schilderijen: hier zingt poëzie zich los van literatuur. Hier wenst poëzie niet langer een (sub)categorie te zijn; hier eist het een autonoom leven op…lees verder >

Christina Erikson Als jij van mij was recensieChristina Erikson (Zweden) – Als jij van mij was
De vrouwen van Svartå deel 1
Zweedse historische roman
Waardering redactie: ∗∗∗∗∗ (zeer goed)
Het mooie landgoed en de geschiedenis aan het Zweedse hof, met mooie, maar zeer oncomfortabele kleding en allerlei kleinerende regels voor dames bijvoorbeeld, zijn een mooie achtergrond voor het verhaal. Ik vond het een prettig boek om te lezen, al miste ik hier en daar wel wat diepgang. Toch al met al een heerlijk boek om lekker mee te ontspannen…lees verder >

Eva Vriend De waterzoon recensieEva Vriend (Nederland) – De waterzoon
Jac. P. Thijsse, zijn zoon en onze verhouding tot de natuur
familiegeschiedenis
Waardering redactie∗∗∗∗∗ (zeer goed)
Eva Vriend moest zich in dit boekje van slechts zo’n 60 pagina’s duidelijk beperkingen opleggen. Desondanks is het gelukt om een mooi portret te schetsen van een vader en zoon die beiden een belangrijke rol speelden in Nederland…lees verder >

Peter Vandermeersch Ierland recensiePeter Vandermeersch (Nederland) – Ierland
verhalen over Ierland
Waardering redactie: ∗∗∗∗ (uitstekend)
In vrij korte en bondige stukken schrijft Peter Vandermeersche over Ierland en de Ieren in alle schakeringen die je maar kunt bedenken. Zijn rol als outsider met inside kennis komt hierbij zeer goed van pas. Voor wie meer te weten wil komen over Ierland en Noord-Ierland, de Ieren en achter de clichés wil kijken is dit een perfect boek…lees verder >

Leila Guerriero Een schim aan de Costa Brava recensieLeila Guerriero (Argentinië) – Een schim aan de Costa Brava
Op zoek naar Truman Capote
Waardering redactie: ∗∗∗ (zeer goed)
Een schim aan de Costa Brava is een boeiend boek. Bovenal omdat Leila Guerriero beschikt over een uitstekende pen en stijl. Maar ook omdat het een verslag van de mislukte zoektocht naar Truman Capote eigenlijk boeiender is dan als er antwoord komt op de onbeantwoorde vragen…lees verder >

Autran Dourado Opera der doden recensieAutran Dourado (Brazilië) – Opera der doden
Braziliaanse roman uit 1967
Tim Donker recensie
Misschien gaat het om een nog grote kracht dan het heuvelafwaarts gaan van levens: afgunst. Rancune. Woede. Uitsluiting. Drama’s moeten altijd verwijtbaar zijn want wat verwijtbaar is kent zondebokken. Van een opera die nooit zwijgen zal weet Dourado een aardig tijdloze roman te smeden. Eén die nog lang na blijft klinken…lees verder >

Peter Buwalda De Jaknikker recensiePeter Buwalda (Nederland) – De Jaknikker
Nederlandse roman
Waardering redactie∗∗∗∗∗ (uitmuntend)
Wat vooral duidelijk wordt is dat de virtuositeit Buwalda al eerder tentoonspreidde hier nog meer tot uiting komt, of beter gezegd tot volle wasdom. Het kan niet anders dan dat ook deze roman van een ware zegetocht gaat maken, zowel in Nederland als over de landsgrenzen…lees verder >

Iulian Bocai Het vreemde en aangrijpende leven van Priţă Barsacu recensieIulian Bocai (Roemenië) – Het vreemde en aangrijpende leven van Priţă Barsacu
Roemeense roman
Tim Donker recensie
Bocai begint aan het eind en dat maakt dat je blijft lezen omdat je het wil vatten, hoe komt het tot dit einde, is het einde nog te keren, is het einde wel het einde, je las het aan het begin en je was nieuw in dit boek, als je nieuw bent zie je alles anders, dat is algemeen geweten. Elke lezer dient zijn hoed af te nemen voor Bocai…lees verder >

Titiou Lecoq Geschrapt, uitgegomd, gewist recensieTitiou Lecoq (Frankrijk) – Geschrapt, uitgegomd, gewist
geschiedenisboek
Waardering redactie: ∗∗∗∗ (uitstekend)
Hoe vrouwen uit de geschiedenis zijn geschreven. Geweldig boek, lekker vlot geschreven en met heel veel humor. Een boek met werkelijk bizarre, maar zeer duidelijke!, voorbeelden van hoe vrouwen vaak letterlijk zijn uitgewist uit het verleden…lees verder >

Froukje van der Ploeg Soms blijft iets recensieFroukje van der Ploeg (Nederland) – Soms blijft iets
gedichten
Tim Donker recensie
De gedichten zijn grappig, melankoliek, verontrustend, surrealisties, schurend, verwarrend en ongekend prachtig – en meer dan eens dat allemaal tegelijk. Alle registers open zetten zonder dat het ook maar een moment gaat irriteren – daar moet je iets voor kunnen…lees verder >

Daan Heerma van Voss Schijnoffers recensieDaan Heerma van Voss (Nederland) – Schijnoffers
Nederlandse roman
Waardering redactie: ∗∗∗∗ (uitstekend)
De roman die Daan Heerma van Voss hierover heeft geschreven zit vol dynamiek. Zijn stijl is origineel, goed verzorgd en nodigt steeds opnieuw uit om verder te lezen. Een duidelijk bewijs dat een spannend verhaal geen afbreuk hoef te doen aan het literaire gehalte ervan…lees verder >

Anne Carson Glas, ironie & God recensieAnne Carson (Canada) – Glas, ironie & God
Canadese dichtbundel uit 1995
Tim Donker recensie
Duisternis ligt altijd op de loer. En liefde is altijd destructief…De liefde en het zwart. Het duistert en tegelijk licht het onophoudelijk op in de woorden van Anne Carson. Net dat is het wat haar boeken zo onweerstaanbaar maakt…lees verder >

Niels Posthumus Verdeeld koninkrijk recensieNiels Posthumus (Nederland) – Verdeeld koninkrijk
Op reis door het Groot-Brittannië van Charles
Waardering redactie: ∗∗∗∗ (uitstekend)
Hoe goed of slecht gaat het nu met het Verenigd Koninkrijk? Vele tientallen gesprekken met Britten uit alle lagen van de bevolking heeft Niels Posthumus gevoerd en hij koppelt deze gevoelens en waarnemingen aan de verhouding die de huidige koning Charles III, heeft met het land en de bevolking. En juist deze toevoeging maakt het boek extra lezenswaardig…lees verder >

Judith Hermann Zomerhuis, later recensieJudith Hermann (Duitsland) – Zomerhuis, later
verhalen, debuut
Waardering redactie: ∗∗∗∗ (uitstekend)
In haar verhalen is ze zowel subtiel als meedogenloos eerlijk en intens. Nergens lijkt er een woord te veel te zijn gebruikt en onvermijdelijk wordt je meegesleept in het bijzondere ritme van het werk van deze uitzonderlijke auteur wat al in dit opzienbarende debuut volop de genieten valt…lees verder >

Elspeth Barker O, Caledonia recensieElspeth Barker (Schotland) – O, Caledonia
Schotse roman uit 1991
Waardering redactie: ∗∗∗∗ (uitstekend)
Hoe verassend, beeldend en beeldschoon schrijft de Ierse Elspeth Barker over het korte leven van Janet die al van jongs af aan een heel eigenzinnig meisje blijkt te zijn, een dappere hoofdpersoon, die haar jonge eigenzinnige leven leidt. Het verhaal wordt omkleed door prachtige Schotse taferelen en doet filmisch aan – je wordt er in meegezogen…lees verder >

Alma Delia Murillo Het hoofd van mijn vader recensieAlma Delia Murillo (Mexico) – Het hoofd van mijn vader
Een zoektocht door Mexico
Tim Donker recensie
Je kunt het lezen als avonturenroman. Als sociologische analyse. Als de psychologie van dochterliefde. Als literair essay. Of gewoon. Als een onderhoudende, ontroerende, uitdagende en te denken gevende roman…lees verder >

Caroline Wahl Windkracht 17 recensieCaroline Wahl (Duitsland) – Windkracht 17
Duitse roman
Waardering redactie: ∗∗∗∗ (uitstekend)
Zo op het oog is bevat de roman niet echt een heel bijzonder en origineel verhaal. Maar omdat Caroline Wahl het op een wijze vertelt die zowel lichtvoetig als zwartgallig is, houdt ze je als lezer goed bij de les en blijft de roman boeien…lees verder >

Jan Wester Koeman recensieJan Wester (Nederland) – Koeman
Nederlandse roman, debuutroman
Waardering redactie: ∗∗∗∗ (uitstekend)
Jan Wester is erin geslaagd om een fascinerend goed debuut te schrijven. Een boek ook dat je regelmatig in de hoek wilt smijten om er even vanaf te zijn, wat je dan niet doet omdat je toch door wilt lezen. En zeker ook een boek dat nog geruime tijd nazindert nadat je de laatste regel gelezen hebt…lees verder >

Didier Eribon Een vrouw uit het volk recensieDidier Eribon (Frankrijk) – Een vrouw uit het volk
filosofisch memoir over Leven, ouderdom en sterven
Tim Donker recensie
Het mooie aan Een vrouw uit het volk is Eribons wijde blik. Hij kijkt naar zichzelf, vraagt zich af waarom hij zich door de dood van zijn moeder zo verweesd voelt terwijl hij zich vanaf zijn puberteit juist is gaan terugtrekken uit de familie. De idee geen zoon meer te zijn. Nooit meer iemands zoon zijn…lees verder >

Rhian Elizabeth maybe i'll call gillian anderson reviewRhian Elizabeth (Wales) – maybe i’ll call gillian anderson
gedichten, poëzie
Tim Donker recensie
Dit is een briljant boek. Het is vanwege boeken als deze dat ik zoveel hou van poëzie. Omdat de woorden leven in de splinters, in de kieren, en midden in het leven…lees verder >

Sofie Leyts De grote postzegelroof van Rufus, Felix en (per ongeluk ook van) Viebe recensieSofie Leyts (België) – De grote postzegelroof van Rufus, Felix en (per ongeluk ook van) Viebe 
jeugdroman, kinderboek (10+ jaar)
Waardering redactie:  ∗∗∗∗ (uitstekend)
Alle drie de kinderen zijn stoer, dapper, wijs en grappig op hun eigen manier. Je kunt makkelijk met ze meeleven. De ouders zijn zo idioot dat ze zowel grappig als eng zijn. Sofie Leyts heeft een vlotte manier van schrijven, een scherpe pen en humor…lees verder >

Selma Noort Als de hemel valt recensieSelma Noort (Nederland) – Als de hemel valt
jeugdroman, kinderboek (10+ jaar)
Waardering redactie:  ∗∗∗∗ (uitstekend)
Spannend, goed geschreven verhaal. Een boek dat zich maar moeilijk laat weg leggen. Geen overbodige woorden of beschrijvingen, vlotte, aansprekende dialogen, sterke personages en een intrigerend plot…lees verder >

Jan Brokken De weemoed van de reiziger recensieJan Brokken (Nederland) – De weemoed van de reiziger
reisverhalen, verhalen over kunstenaars
Waardering redactie:  ∗∗∗∗ (uitstekend)
Jan Brokken is de precies juiste persoon om de nalatenschap van deze bijzondere kunstenaars in handen te geven. Hij enthousiasmeert, onderzoekt en inspireert de lezer om zelf te ervaren wat de nalatenschap is van deze bijzondere mensen…lees verder >

Nora Dåsnes Doen, durven of de waarheid recensieNora Dåsnes (Noorwegen) – Doen, durven of de waarheid
graphic novel (10+ jaar)
Waardering boek: ∗∗∗∗∗ (uitmuntend)
Het in zo’n boek dat je in één adem uit leest, en je met een goed gevoel achter laat. Je zou zelf wel bij Tuva in de klas willen zitten, ook al is niet alles even leuk. Enorm geslaagd boek over thema’s van alle tijden, die er toe doen. Een must read voor iedere jongere die deze fase meemaakt, of mee heeft gemaakt…lees verder >

Tracy Chevalier De glasmaakster recensieTracy Chevalier (Engeland) – De glasmaakster
historische Venetië roman
Waardering redactie: ∗∗∗∗ (uitstekend)
Een prettig geschreven verhaal met veel kleurrijke personages. Chevalier is een uitstekende verhalenvertelster en door de twist met de tijd blijft het boeiend om een verhaal dat zich uitstrekt over 5 eeuwen te lezen…lees verder >

Samiya Bashir I Hope This Helps reviewSamiya Bashir (Verenigde Staten) – I Hope This Helps
Amerikaanse gedichten en poëzie
Tim Donker recensie
Laat de poëzie spreken en I hope this helps spreekt de poëzie zeikt de poëzie zeurt de poëzie overdrijft de poëzie zingt de poëzie schreeuwt de poëzie jankt de poëzie drijft de poëzie golft de poëzie en buldert de poëzie…lees verder >

Louise Candlish Onze vakantie recensieLouise Candlish (Engeland) – Onze vakantie
Engelse zomerthriller
Waardering redactie: ∗∗∗∗∗ (zeer goed)
Soms zet de omslag van een boek je op het verkeerde been. En dat is nu net wat er gebeurde met deze spannende roman. Maar gelukkig blijkt de inhoud van de thriller veel beter en gelaagder dan het vooroordeel dat de kaft opriep. Het blijkt een thriller die een actueel onderwerp aansnijdt…lees verder >

Sander Bink Verfijnde lijnen recensieSander Bink (Nederland) – Verfijnde lijnen
Carel de Nerée tot Babberich 1880-1909, kunst en leven
Waardering redactie: ∗∗∗∗ (uitstekend)
Sander Bink heeft op basis van jarenlang en intensief grondig onderzoek van kenner en verzamelaar Dick Vreeze een uitstekende biografie geschreven dat volkomen recht doet aan de kwaliteit van het werk van de unieke kunstenaar Carel de Nerée tot Babberich…lees verder >

Lars Gejl Steltlopers van Europa recensieLars Gejl (Denemarken) – Steltlopers van Europa
vogelboek, fotoboek
Waardering redactie∗∗∗∗ (uitstekend)
Lars Gejl is een grote autoriteit op het gebied van fotografie van vogels. Deze kwaliteit koppelt hij bovendien aan bovenmatig veel kennis van de vogelwereld. Bovendien stellen zijn fotoboeken en vogelgidsen vrijwel nooit teleur. En dat geldt zeker ook voor Steltlopers van Europa. Het is een onmisbaar boek voor de Nederlandse vogelliefhebber…lees verder >

Jori Stam De verdwijning van Sieger Somerman recensieJori Stam (Nederland) – De verdwijning van Sieger Somerman
Nederlandse roman
Waardering redactie∗∗∗∗ (uitstekend)
Net als in zijn vorige roman heeft Jori Stam het vermogen om te schrijven over zaken en gebeurtenissen die raadselachtig zijn, wellicht zelfs onmogelijk. Maar toch ga je door zijn directheid en glasheldere stijl mee in het spannende verhaal dat aan het denken zet en voor verwarring zorgt…lees verder >

Anne Doedens & Liek Mulder Spaanse Burgeroorlog recensieAnne Doedens & Liek Mulder (Nederland) – Spaanse Burgeroorlog 
oorlogsgeschiedenis, oorlogsdossier
Waardering redactie∗∗∗∗ (uitstekend)
In dit goed geschreven en prima gedocumenteerde boek wordt de lezer uitstekend geïnformeerd over wat de Spaanse Burgeroorlog precies betekende, hoe internationaal de strijd werd, hoe gruwelijk ook en wat de consequenties waren…lees verder >

Toon Tellegen De trots van de giraf recensieToon Tellegen (Nederland) – De trots van de giraf
dierenroman
Waardering redactie∗∗∗∗ (uitstekend)
Als zo vaak lijkt Toon Tellegen met zijn nieuwe dierenroman ons en de gehele maatschappij een spiegel voor te willen houden. En in alle eenvoud weet hij de lezer, van jong tot oud, te raken en aan het denken te zetten…lees verder >

Jørn Lier Horst De verrader recensieJørn Lier Horst (Noorwegen) – De verrader
Noorse thriller, William Wisting deel 17
Waardering redactie: ∗∗∗∗ (uitstekend)
De verrader is een van de sterkere thrillers in de toch al uitstekende reeks met William Wisting in de hoofdrol. Een aanrader voor de liefhebber van de betere Scandithriller en misdaadromans in het algemeen…lees verder >

Marcel Teunissen Het Haagse stadsbeeld recensieMarcel Teunissen (Nederland) – Het Haagse stadsbeeld
architectuurboek, geschiedenisboek
Waardering redactie: ∗∗∗∗∗ (uitmuntend)
Het Haagse stadsbeeld is een onmisbaar boek is voor elke Hagenaar of Hagenees en Nederlander die geïnteresseerd is in de geschiedenis van de totstandkoming van de stad en zelfs de bouwgeschiedenis van Nederland…lees verder >

Albert Helman Het eind van de kaart recensieAlbert Helman (Suriname) – Het eind van de kaart
reisverslag over de binnenlanden van Suriname in 1955
Waardering redactie: ∗∗∗∗ (uitstekend)
De binnenlanden van Suriname waren in 1955 nog nauwelijks ontsloten, laat staan dat er veel aandacht voor was. Het levendige verslag dat Helman schreef tijdens zijn reis heeft weinig aan actualiteit ingeboet en is zeer de moeite waard…lees verder >

Caroline De Mulder Heim recensieCaroline De Mulder (België) – Heim
oorlogsroman
Waardering redactie∗∗∗∗∗ (zeer goed)
Haar keuze te vertellen vanuit drie verschillende perspectieven voeg een gelaagdheid toe waardoor het boek aan kracht en intensiteit wint. Heim is boeiend, soms hoopvol, maar vaak  schrijnend en een lezenswaardige roman…lees verder >

Gaea Schoeters Het geschenk recensieGaea Schoeters (België) – Het geschenk
Vlaamse politieke roman, Berlijn roman
Waardering redactie: ∗∗∗∗∗ (zeer goed)
Scherp, duidelijk politiek geëngageerd en bij vlagen droogkomisch vertelt Gaea Schoeters het verhaal van een land waarin het populisme de heersende macht onder druk zet en de corrumperende onmacht die hier vaak door ontstaat…lees verder >

Liesbeth Smit Aan ons is niets meer te zien recensieLiesbeth Smit (Nederland) – Aan ons is niets meer te zien
Surinaamse familiegeschiedenis
Waardering redactie: ∗∗∗∗∗ (goed)
Helaas beklijft het boek van Liesbeth Smit niet echt. Hier en daar is het boek een beetje saai en geforceerd, zij het dat er zo nu en dan wel degelijk interessante en boeiende passages te lezen zijn…Mooi is wel het katern met mooie en aansprekende familiefoto’s…lees verder>

Twan Vet Troostpogingen recensieTwan Vet (Nederland) – Troostpogingen
gedichten, poëzie
Tim Donker recensie
Als troostpoging is Troostpogingen al half geslaagd. Er kwamen grijnzen op mijn bakkes, ik zag flitsen die me stil lieten staan, er was gloed, er was een licht daar in de hoek dat goed voor me was (,,,) Vet kan nog veel kanten op. Een verkeerde kant ook, en dan  een nog verkeerdere. Doe het dan nog eens. En faal beter…lees verder >

Johny Vansevenant Eddy Merckx De ultieme biografie recensieJohny Vansevenant (België) – Eddy Merckx. De ultieme biografie
biografie, wielerboek
Waardering redactie∗∗∗∗∗ (zeer goed)
Vansevenant de tijd neemt om het leven van Merckx en zijn zeer succesvolle wielertijd uitgebreid te bespreken. Hier en daar zouden zijn beschrijvingen iets levendiger mogen maar aan de andere kant leest het boek gemakkelijk weg en de foto’s zijn prachtig…lees verder >

Hannah Gold De verdwenen walvis recensieHannah Gold (Engeland) – De verdwenen walvis
kinderboek 10+ jaar
Waardering redactie: ∗∗∗∗ (uitstekend)
Voor iedereen die houdt van dieren, de natuur en een beetje avontuur, is De verdwenen walvis een aanrader. Hannah Gold heeft een toegankelijke en uitnodigende manier van schrijven. Ze weet een krachtig verhaal neer te zetten waar zowel nuchterheid als magie een plek hebben…lees verder >

Jessica Anthony Het breekpunt recensieJessica Anthony (Verenigde Staten) – Het breekpunt
Amerikaanse roman
Waardering redactie: ∗∗∗∗ (uitstekend)
Kort, bondig, lichtvoetig en doorspekt met humor vertelt Jessica Anthony het schrijnende verhaal van een vrouw die geen genoegen meer neemt met de ondergeschikte positie die de maatschappij van haar eist. Ze is klaar met conformeren en komt in verzet…lees verder >

Frederik Backelandt Bobosse recensieFrederik Backelandt (België) – Bobosse
Mijn zoektocht naar de soigneur van Coppi
Waardering redactie: ∗∗∗∗∗ (zeer goed)
Het boek geeft een mooi en boeiend inzicht in het leven van een unieke man die door zijn bijzondere karakter en een aantal handige eigenschappen zich een rol wist te geven in het Franse sportmilieu van de jaren vijftig en zestig van de vorige eeuw en zich daarnaast bewoog tussen de jetset van zijn tijd…lees verder >

Naja Marie Aidt Oefeningen in donkerte recensieNaja Marie Aidt (Denemarken) – Oefeningen in donkerte
Deense roman
Tim Donker recensie
De lezer van Oefeningen in donkerte weet zich gemangeld, uitgewrongen, ontroerd, in zijn hemd gezet, gepijnigd en totaal onthutst. En kan niet anders dan Aidt daarvoor ten diepste dankbaar te zijn…lees verder >

Mart Smeets De Tour van '56 recensieMart Smeets (Nederland) – De Tour van ’56
Het beladen geel van Roger Walkowiak
Waardering redactie: ∗∗∗∗∗ (zeer goed)
Op zijn welkbekende wijze doet Mart Smeets verslag van alle ritten in de Tour van 1956 en de onwaarschijnlijke winnaar (…) De kleurrijke wijze van vertellen zoals velen van ons die nog wel kennen van Mart Smeets toen hij nog op televisie te zien was als wielerverslaggever, klinkt door in de verhalen. Al met al weer een geslaagd wielerboek…lees verder >

Carel van Gestel Atlas van het eerste elektrische spoor recensieCarel van Gestel (Nederland) – Atlas van het eerste elektrische spoor
spoorweggeschiedenis
Waardering redactie∗∗∗∗ (uitstekend)
De chroniqueur van het Nederlandse spoor weet ook deze keer de liefhebber zeer te bekoren. Sterker nog zelfs lezers die hun hart niet verpand hebben de wereld van de trein en de spoorwegen kunnen plezier beleven aan dit ook deze keer zeer mooi door WBOOKS uitgeven boek…lees verder >

Erri de Luca Onmogelijk recensieErri De Luca (Italië) – Onmogelijk
Italiaanse roman
Tim Donker recensie
Het gaat gezagsdragers niet om wat redelijk, eerlijk of juist is – het gaat om (g)een duimbreed. In een positie verkeren waar je geen duimbreed meer hoeft te wijken. Het zijn de anderen, die voortaan moeten wijken voor jou. Laat jouw bevindingen heersen…lees verder >

Esther Freud De kleur van henna recensieEsther Freud (Engeland) – De kleur van henna
Engelse debuutroman uit 1992
Waardering redactie: ∗∗∗∗ (uitstekend)
Er is weinig verloop in het verhaal, het zijn gewoon dagelijkse beslommeringen. En juist dat maakt het boek zo uitnodigend! (…) een roman waar ik geen afscheid van wilde nemen. Ik was graag nog even met dit bijzondere gezin meegereisd…lees verder >

Ferdinand von Schirach Namiddagen recensieFerdinand von Schirach (Duitsland) – Namiddagen
verhalen
Tim Donker recensie
Namiddagen is geen wereldschokkend boek. Niks davert. Niks valt om. Niks is onherstelbaar anders. Maar beelden, zinnen en gedachten uit dit boek nestelen zich wel voor langere tijd – wie weet wel voor altijd – in je hoofd. En dat is, naast daveren, toch het hoogste waartoe een schrijver in staat is…lees verder >

Anke Scheeren Blauw of de kleur van blijdschap recensieAnke Scheeren (Nederland) – Blauw of de kleur van blijdschap
Nederlandse roman
Tim Donker recensie
Het is vooral in de bespiegelingen dat ik talent herken. Talent om te ontroeren, te verontrusten, onbehaaglijk te maken, aan het denken te zetten. Geen klein talent nee. Dus. Ben ik waardig nu, mag ik blijven? En mag ik nu ook Anke zeggen?…lees verder >

Pim te Bokkel Even zweven de levende wezens recensiePim te Bokkel (Nederland) – Even zweven de levende wezens
gedichten, poëzie
Tim Donker recensie
Druppel. Emmer. Ja. De druppel kan in Even zweven de levende wezens wel gevonden worden. De emmer komt een andere keer wel misschien. Of misschien is de lezer zelf wel de emmer. Het zal. Het kan. Het is…lees verder >

Giada Pavesi Sterren en koper recensieGiada Pavesi (Italië) – Sterren en koper
Het verborgen genootschap deel 1
fantasy, romantacy
Waardering redactie: ∗∗∗∗∗ (zeer goed)
Je wordt meegezogen in een onbekende wereld waar je net zoveel weet als Ambra: niks. Wie is te vertrouwen, wie niet? De zoektocht naar de waarheid is spannend. Maar af en toe zakt de spanningsboog toch nog even in, omdat het te beschrijvend wordt…lees verder >

Christine Eichel Clara Schumann biografie recensieChristine Eichel (Duitsland) –  Clara
biografie
Waardering redactie: ∗∗∗∗ (uitstekend)
Christine Eichel laat ons zien wat een gedreven musicienne Clara was, en een grandioze netwerkster, die in haar tijd al deed aan storytelling en brand-building. Ik heb enorm genoten van deze biografie, die een heel andere – meer realistische! – kijk op het werk en leven van Clara Schumann heeft gegeven…lees verder >

De tijd is puin, de tijd is hoop recensieDe tijd is puin, de tijd is hoop
55 jaar Poetry international
gedichten, poëzie
Tim Donker recensie
Waarom is dit boek zo dun, maar 75 bladzijden, en de meeste gedichten dan ook nog in drie talen wat de spoeling echt wel dunnetjes maakt (…) Bekijk het zo: Het boekje bracht me humor, verstilling, gedachten, schoonheid en gelukkig ook nog genoeg ergernis. Meer kun je eigenlijk niet vragen van een dichtbundel…lees verder >

Costanza Casati Klytaimnestra recensieConstanza CasatiKlytaimnestra
mythologische roman
Waardering redactie: ∗∗∗∗∗ (zeer goed)
Haar kracht spreekt er vooral uit, dat ze niet klein en zielig in een hoekje gaat zitten, maar haar haat omzet in daadkracht en haar eigen wraakplannen smeedt. Het is altijd goed om verhalen die wij kennen vanuit een ander perspectief te vertellen…lees verder >

Maarten Spanjer Amsterdammers hebben geen humor recensieMaarten Spanjer (Nederland) – Amsterdammers hebben geen humor
verhalen
Waardering redactie: ∗∗∗ (zeer goed)
De kracht van Maarten Spanjer ligt hem dan ook in het tragikomische en daarmee ook in de schoonheid van het menselijke falen. Wie de stem van Spanjer kent, hoort deze tijdens het lezen van de verhalen doorklinken wat nog een extra dimensie toevoegt…lees verder >

Jennifer Saint Hera recensieJennifer Saint (Engeland) – Hera
mythologische roman
Waardering redactie: ∗∗∗∗ (uitstekend)
Er zijn op dit moment veel hervertellingen van oude verhalen en mythen, vooral ook vanuit vrouwelijk perspectief. Die van Jennifer Saint springen er voor mij echt enorm uit. Ze is een rasvertelster en haar vrouwen zijn daadwerkelijk menselijk en krachtig. Kom maar op met de volgende roman! Zeker lezen dus…lees verder >

Arnaldur Indriðason Lange schaduwen recensieArnaldur Indriðason (IJsland) – Lange schaduwen
IJslandse thriller
Waardering redactie∗∗∗∗ (uitstekend)
Indriðason geeft zijn karakters precies de juiste psychologische diepgang en complexiteit zonder clichématig te zijn en dat is exact wat ook nu weer zijn thriller boven het werk van veel van zijn collega-schrijvers doet uitstijgen…lees verder >

Alessandra Selmi Aan deze kant van de rivier recensieAlessandra Selmi (Italië) – Aan deze kant van de rivier
Italiaanse roman
Waardering redactie: ∗∗∗∗∗ (zeer goed)
De schrijfster kan heel beeldend vertellen, het voelt alsof je naar een film zit te kijken. Weinig schokkende gebeurtenissen, maar je wilt toch graag meegenomen worden door de tijd. Een fijn boek om te lezen en aanrader als je van historische romans houdt!…lees verder >

Rachel van Charante De verraadster van Vorden recensieRachel van Charante (Nederland) – De verraadster van Vorden
Nederlandse oorlogsthriller
Waardering redactie: ∗∗∗∗∗ (zeer goed)
Rachel van Charente zich laten inspireren op een waargebeurde geschiedenis die zich in 1942 afspeelde in Vorden, her dorp in de Achterhoek dat bekend staat om de landhuizen die er te vinden zijn. een spannend oorlogsverhaal met thrillerelementen dat weliswaar iets korter en bondiger had mogen zijn maar desondanks ruim voldoende boeit om uit te lezen…lees verder >

Laura Broeckhuysen Magnetisch middernacht recensieLaura Broeckhuysen (Nederland) – Magnetisch middernacht
Nederlandse IJsland roman
Tim Donker recensie
Wanneer het op het eind zegt dat ook de sneeuwvlokken waar geen naam voor gevonden is gewoon vallen, denk ik: oké taal is misschien niet de regisseur van elk fenomeen. Maar in Magnetisch middernacht is het juist wel de taal die mijn bloed sneller doet stromen…lees verder >

Jan Luiten van Zanden Dochters van Lucy recensieJan Luiten van Zanden (Nederland) – Dochters van Lucy
De geschiedenis van de man-vrouwverhouding vanaf de eerste vrouw
Waardering redactie: ∗∗∗∗ (uitstekend)
Jan Luiten van Zanden is met zijn vlotte en toegankelijke schrijfstijl in staat om een complex onderwerp heel toegankelijk te maken. Het gebruik van moderne voorbeelden is een geslaagde manier om het onderwerp genderongelijkheid heel beeldend te maken…lees verder >

Bjorn Van den Eynde De grote boze wolf recensieBjorn Van den Eynde (België) – De grote boze wolf
Vlaamse thriller, De Vriese & Durnez thriller 3
Waardering redactie: ∗∗∗∗ (uitstekend)
Het wordt hoog tijd dat ook het Nederlandse publiek deze Vlaamse thrillerschrijver echt ontdekt. Een echte aanrader die ondanks de ruim 500 pagina’s nergens te lang aanvoelt. Ideaal leesvoer voor wie een goede thriller zoekt tijdens de vakantie…lees verder >

Guillaume Van der Stighelen Rozeke recensieGuillaume Van der Stighelen (België) – Rozeke
Vlaamse familieroman
Waardering redactie: ∗∗∗∗ (uitstekend).
Guillaume van der Stighelen, de auteur, is duidelijk een geboren verhalenverteller die je met een vlotte schrijfstijl meeneemt in een andere wereld. Ik heb enorm meegeleefd met Gwillemke en de andere personages, letterlijk tot tranen toe. En die 460 pagina’s? Die had ik uit voor ik het wist…lees verder >

Brian Klein De geheime kandidaat recensieBrian Klein (Engeland) – De geheime kandidaat
politieke thriller
Waardering redactie∗∗∗∗∗ (zeer goed
Hier en daar gaat Klein wat erg kort door de bocht en schort het een beetje ongeloofwaardigheid wat het verhaal niet helemaal goed doet. Desondanks is het een aardige thriller die voor de lezer die zich niet laat afleidend door de tekortkomingen, een aantal aangename uren leesplezier zal opleveren…lees verder >

Robert Pollack Vandaag is geen dag voor verraad recensieRobert Pollack (Nederland) – Vandaag is geen dag voor verraad
Nederlandse politieke thriller
Waardering redactie: ∗∗∗∗∗ (goed)
Als de nieuwe thriller Robert Pollack niet een enigszins gekunstelde structuur hebben gehad dan zou het een uitstekende thriller geworden zijn met voldoende lagen en spanning. Nu doet de ongeloofwaardigheid ervan afbreuk. Niet dat het een slechte thriller is en zeker niet slecht geschreven maar toch…lees verder >

Martin Rombouts Boek 1 recensieMartin Rombouts (Nederland) – Boek 1
Nederlandse debuutroman
Tim Donker recensie
Het is misschien geen verpletterende of wonderschone roman. Maar het heeft ontiegelijk veel vaart, en de lezer weet zich vanaf de eerste bladzijde meegesleurd. Langsheen vergezichten, overpeinzingen, herinneringen, en vrij uiteenlopende emoties. Mooi om te lezen zijn vooral zijn tirades…lees verder >

Philip Gwynne Jones Een Venetiaans spel recensiePhilip Gwynne Jones (Wales) – Een Venetiaans spel
Venetië-thriller
Waardering redactie∗∗∗ (uitstekend)
In de thriller Philip Gwynne Jones staat de stad Venetië centraal. Hij gebruikt de kleurrijke omgeving als decor van het verhaal en laat de lezer meegenieten van de sfeer die deze stad zo bijzonder maakt. een geslaagde thriller met een aantal sterke karakters en een boeiende plot…lees verder >

Olga Tokarczuk Huis voor de dag, huis voor de nacht recensieOlga Tokarczuk (Polen) – Huis voor de dag, huis voor de nacht
Poolse roman uit 1998
Tim Donker recensie
En toen. Op het eind. Waarin iemand voorstelt de wolken te lezen om er boodschappen over de toekomst uit te halen. Toen raakte het me (…) Dit boek is als liggen op je rug in het gras en kijken naar de lucht. De lucht lezen. Heel de oneindige lucht lezen. Traag en volledig en ad infinitum…lees verder >

Astrid Sy De glazenwasser van het Rijksmuseum recensieAstrid Sy (Nederland) – De glazenwasser van het Rijksmuseum
kinderboek (10+ jaar)
Waardering redactie: ∗∗∗∗ (uitstekend)
De glazenwasser van het Rijksmuseum is een mooi boek waar fictie en feiten verweven zijn tot een spannend avontuur.  Een betoverend verhaal dat de magie van schilderijen en geschiedenis goed weet over te brengen!…lees verder >

Mark Boog De cartograaf en de wereld recensieMark Boog (Nederland) – De cartograaf en de wereld
historische roman
Waardering redactie: ∗∗∗∗ (uitstekend)
Op een mooie en poëtische wijze verweeft Boog het verhaal van zijn hoofdpersoon met het levendige Amsterdam uit de zeventiende eeuw. Hij stipt zijdeling ook een aantal belangrijke en ingrijpende gebeurtenissen in de stad aan. Maar vooral de worsteling van de hoofdpersoon staat centraal en komt tot leven in deze geslaagde historische roman…lees verder >

Patrick Modiano De danseres recensiePatrick Modiano (Frankrijk) – De danseres
Parijs roman
Waardering redactie: ∗∗∗∗ (uitstekend)
Zoals in zoveel van zijn boeken is De danseres een soort van literaire mijmering waarin de lezer kort kennismaakt met de gedachtewereld van de verteller, even kort meeloopt en dan weer afscheid neemt. (…) Melancholie en een mysterieus soort van lichtheid maken de korte roman tot een zeer boeiende leeservaring…lees verder >

René ten Bos Het laatste woord recensieRené ten Bos (Nederland) – Het laatste woord
filosofieboek
Tim Donker recensie
Hoewel Het laatste woord bij momenten best iets scherper had mogen zijn, verschaft het een moje inleiding in het twijfelen als levenshouding. Dat maakt het boek waarlijk filosofie. Immers gaat filosofie nooit over weten maar altijd over denken. En dat gaat altijd voorbij aan elk laatste woord…lees verder >

Rinus Spruit Valavond van een nestblijver recensieRinus Spruit (Nederland) – Valavond van een nestblijver
Nederlandse roman
Waardering redactie: ∗∗∗∗ (uitstekend)
In een sobere stijl en met een lichte ironie vertelt Spruit het verhaal van een man die zijn worstelt met zichzelf, zijn verlangens, zijn leven (…) Het is een sober geschreven, op sommige momenten aangrijpende en toch lichtvoetige roman over het leven van een schijnbaar gewone man met scherpe kantjes…lees verder >

Toni Coppers Een dodelijke biecht recensieToni Coppers (België) – Een dodelijke biecht
Liese Meerhout thriller, Vlaamse thriller
Waardering redactie: ∗∗∗∗∗ (zeer goed)
Hier en daar doet de plot een klein beetje geforceerd aan. Maar daar staat tegenover dat Coppers de leze wel weer weet mee te slepen en de worsteling van Liese Meerhout die na de bijna dodelijk schietpartij die voorafging aan dit boek, geloofwaardig overkomt. Al met al een goede thriller…lees verder >

Slobodan Snajder De engel van het verdwijnen recensieSlobodan Snajder (Kroatië) – De engel van het verdwijnen
Kroatische historische roman
Tim Donker recensie
Bijzonder goed bedacht, dat wel. Maar bedachtheid is vaak statisch. Het blijft in het boek. De hand die uit de pagina’s omhoog kan komen om de lezer bij de strot te grijpen, blijft dan uit. Voor wie niet gewurgd wenst te worden tijdens het lezen echter een meer dan prima boek…lees verder >

Carry Slee Noorderlicht recensieCarry Slee (Nederland) – Noorderlicht
kinderboek (10+ jaar)
Waardering redactie∗∗∗∗ (uitstekend)
Behalve geloofwaardig, is het zo nu en dan ook echt een spannend verhaal… Luchtige scènes wisselen zich vloeiend af met spannende scènes,  waardoor Noorderlicht leest als een trein. Het verhaal is duidelijk nog niet afgelopen. Ik kijk uit naar het vervolg!…lees verder >

Antonío Lobo Antunes De omvang van de wereld recensieAntonío Lobo Antunes (Portugal) – De omvang van de wereld
Portugese roman
Tim Donker recensie
Dan val ik op mijn knieën en dan dank ik António Lobo Antunes. Dan val ik op mijn knieën en dan dank ik Harrie Lemmens, die dit onnavolgbaar moje boek zo onnavolgbaar goed vertaald heeft en zodus bereikbaar heeft gemaakt voor al wie geen Portugees spreekt (nog altijd meer mensen, denk ik, dan die die dat wel doen)…lees verder >

Onno Kosters Achter het glas recensieOnno Kosters (Nederland) – Achter het glas
gedichten
Tim Donker recensie
Gedichten die mijmeren, gedichten die denken, gedichten die filosoferen. Niettemin miste ik een heel klein beetje het speelse dat ik meende te kennen Onno Kosters. Als ik speels zeg bedoel ik buigzaam. Als ik buigzaam zeg bedoel ik elastisch…lees verder >

Musih Tedji Xaviere Deze brieven eindigen in tranen recensieMusih Tedji Xaviere (Kameroen) – Deze brieven eindigen in tranen
Kameroense roman
Tim Donker recensie
Om een levensgroot verdriet te comprimeren tot luttele woorden; dat is toch echt de kracht van taal en daar kan nog altijd geen verhaal tegenop. Maar het verhaal dat je erbij krijgt maakt wel dat je je in dit boek begraaft tot de laatste letter gelezen is. En dan eindigt het in tranen. Uw tranen…lees verder >

Shira Wolfe Jugoslovenska Kinoteka reviewShira Wolfe (Nederland) – Jugoslovenska Kinoteka
gedichten
Tim Donker recensie
Scenes van vriendschap. Scenes van liefde. Scenes van dansen. Scenes van drinken. Scenes van lopen. Scenes van sneeuw. Scenes van leven. Hoe voelbaar. Voor iedereen. Die in leven is. Een boek als een schittering, een glans, te zien, heel even, en dan weer weg. Maar je hebt het gezien. Je hebt het in handen gehouden…lees verder >

Jantien de Boer Wondervogels recensieJantien de Boer (Nederland) – Wondervogels
vogelboek, natuurboek
Waardering redactie: ∗∗∗∗ (uitstekend)
Wat het boek bijzonder maakt is dat ze veel gesprekken voert met de vogelkenners over de emoties die ook vogels hebben en hoe dit onderwerp in wetenschappelijke kringen nog altijd te weinig gewaardeerd wordt. Daarnaast beschikt Jantien de Boer over een vlotte pen en sleept ze de lezer mee in haar verhalen…lees verder >

Liza Marklund Stormberg recensieLiza Marklund (Zweden) – Stormberg
Zweedse thriller, Poolcirkel-trilogie deel 3
Waardering redactie: ∗∗∗∗ (uitstekend)
Wat Marklund ingenieus doet is heden en verleden met elkaar verweven. Beter gezegd daden en gebeurtenissen in het verleden hebben consequenties voor het leven van haar hoofdpersonen vandaag. Bovendien weet ze de belangrijkste karakters in haar verhaal goed tot leven te brengen…lees verder >

Robert Macfarlane Leeft een rivier recensieRobert Macfarlane (Engeland) – Leeft een rivier?
natuurboek over rivieren
Waardering redactie∗∗∗∗∗ (uitmuntend)
In prachtige taal en fraaie stijl neemt Macfarlaine je mee op zijn eigen zoektocht naar de unieke levenskracht die de rivier brengt. Sta je ervoor open dan wordt je meegezogen in zijn verhalen en zeer beeldende proza…lees verder >

Willem du Gardijn Het koor van de 300 moordenaressen recensieWillem du Gardijn (Nederland) – Het koor van de 300 moordenaressen
Nederlandse roman over Oost-Berlijn
Tim Donker recensie
Dat vreemde sfeertje dat er doorheen gans de roman hangt. Dat beklemmend is ja, maar ook bijna kinderlijk, bijna sprookjesachtig. Dat onwerkelijke. Dat, sja, toch, dromerige. De ene keer neigend naar een nachtmerrie. De andere keer alleen maar verwarrend. En soms  welhaast mooi. Gardijns instrument, de taal, is overeenkomstig gestemd…lees verder >

Marcus Clayton Ponk reviewMarcus Clayton (Verenigde Staten) – PONK
A punk rock anti-memoir
Tim Donker recensie
Boek als muziek. De daver van vroege Swans, de vrijheid van Joe McPhee, de poëzie van Art Ensemble of Chicago, de onplaatsbaarheid van Sun Ra, de duisterheid van Nordvargr/Drakh, het anarchisme van You Fantastic! en de punk van PONK…lees verder >

Tim Berbers Wilhelmus Mijn grootvader bij de Waffen-ss recensieTim Berbers (Nederland) – Wilhelmus
Mijn grootvader bij de Waffen-ss
Waardering redactie: ∗∗∗∗∗ (zeer goed)
Dat het boek een persoonlijk karakter heeft en naast het verhaal over de grootvader, en zijdelings ook over de grootmoeder van Berbers gaat, heeft als voordeel dat de het de leesbaarheid bevordert. Dit wordt versterkt omdat hij over een vlotte pen beschikt…lees verder >

Iida Turpeinen Levende wezens recensieIida Turpeinen (Finland) – Levende wezens
Finse roman
Waardering roman∗∗∗∗∗ (uitmuntend)
Een roman die tot nadenken aanzet en tegelijkertijd een historisch avontuur bevat. Een boek dat je ineen adem uitleest en je in verbijstering achterlaat. En dan het talent wat de debuterende schrijfster etaleert. Prachtig, gruwelijk en indringend…lees verder >

Paulien Bom De Stalenburg recensiePaulien Bom (Nederland) – De Stalenburg
Een antroposofische erfenis
Waardering redactie: ∗∗∗∗∗ (zeer goed)
Wat het boek krachtig maakt is dat het geen totale afrekening is. Het is een zo evenwichtig mogelijk memoir van een meisje samen met haar broers opgroeide in een gezin en in omstandigheden die, op zijn minst gezegd, onorthodox en bijzonder waren. Het is een geslaagde memoir geworden…lees verder >

Annemieke Dannenberg Kleine heilige dingen recensieAnnemieke Dannenberg (Nederland) – Kleine heilige dingen
debuutroman
Waardering redactie: ∗∗∗∗∗ (zeer goed).
Schrijverstalent is duidelijk aanwezig in deze goed geschreven debuutroman die de moeite van het lezen zeker waard is. De roman maakt nieuwsgierig naar de literaire ontwikkeling van Annemieke Dannenberg en naar haar volgende literaire werk…lees verder >

Nyk de Vries De baptisten recensieNyk de Vries (Nederland) – De baptisten
coming of age-roman
Waardering redactie: ∗∗∗∗ (uitstekend)
Schetst een mooi en somtijds licht melancholisch beeld van een jongen die worstelt met geloof, liefde en het leven in de waarschijnlijk meest bepalende jaren van zijn leven, zonder vals sentiment en in een mooie en zorgvuldige stijl en je hebt een roman die, als je bij de kladden pakt en die je in een ruk uitleest…lees verder >

Unni Lindell Een veilige plek recensieUnni Lindell (Noorwegen) – Een veilige plek
Noorse thriller, Lydia Winther-thriller 2
Waardering redactie: ∗∗∗∗∗ (zeer goed)
Alle kenmerken van de goede Scandithriller zijn ook nu weer in het verhaal verwerkt. Een tormenteerde hoofdpersoon, geweld en misdrijven die dicht bij het dagelijks leven blijven en een onderhuidse geladen spanning. Voor de liefhebber van het genre en het werk van Unni Lindell is ook dit boek weer een aanrader…lees verder >

Katy Hessel The Story of Art without Men RecensieKaty Hessel (Engeland) – The Story of Art without Men
kunstboek
Waardering redactie: ∗∗∗∗∗ (zeer goed)
Een goede – en hoognodige – poging om meer balans te brengen in de geschiedenis van de kunst, al is die – uiteraard – niet volledig. Het zal vermoedelijk nog lang duren eer die balans er helemaal is en we er van doordrongen zijn dat er altijd al grote vrouwelijke kunstenaars zijn geweest…lees verder >

Neneh Cherry Duizend draadjes recensie en reviewNeneh Cherry (Zweden) – Duizend draadjes
memoir, muziekboek
Waardering redactie: ∗∗∗∗ (uitstekend)
Voor zover het te controleren valt, lijkt Neneh Cherry zich zelf niet in te houden en zich ook niet te sparen. Het is een lezenswaardig boek met het levensverhaal van een boeiende en krachtige feministische vrouw…lees verder >

Henk van Straten Watermeloenman recensieHenk van Straten (Nederland) – Watermeloenman
misdaadroman
Waardering redactie: ∗∗∗∗∗ (zeer goed)
Het is geen topthriller en ook geen roman van buitengewone literaire kwaliteit. Maar dat zal ook het streven niet zijn geweest. Wel biedt Watermeloenman een aantal uren ontspannen en vrolijk leesplezier…lees verder >

Wouter Linmans Revolutiekoorts recensieWouter Linmans (Nederland) – Revolutiekoorts
Onrust en oproer in november 1918
Waardering redactie: ∗∗∗∗ (uitstekend)
Nederland kwam nooit dichter bij een revolutie als op 12 november 1918, vlak na het einde van de Eerste Wereldoorlog. Toch staan de gebeurtenissen van die dag niet in ons geheugen gegrift. Historicus Wouter Linmans op uitstekende wijze deze lacune in onze geschiedschrijving in met zijn nieuwe boek…lees verder >

Mariët Meester Een vrij leven recensieMariët Meester (Nederland) – Een vrij leven
memoir
Waardering redactie: ∗∗∗∗∗ (zeer goed)
In de memoir Een vrij leven brengt Mariët Meester een boeiende ode aan het leven dat ze toen leidde en waarmee ze ook daarna is doorgegaan. (…)  niet alleen een verantwoording van de behoorlijk radicale keuzes die de schrijfster al vroeg in haar leven maakte en tot op de dag van vandaag volhoudt. Het is ook een goed geschreven, boeiende en inspirerende memoir…lees verder >

Jay Farley A Cupboard Full of Tomboys reviewJay Farley (Engeland) – A [Cupboard] Full of Tomboys
gedichten, poëzie
Tim Donker recensie
Een leven buiten de opbergkast. Het uitbreken, en wat daarna komt. Gedichten die je bijna hoort. Gedichten die je bijna aanraken. Gedichten waarin je kunt wonen als je niet in een opbergkast wil wonen…lees verder >

Zoë Deceuninck Welkom in Dangogo recensieZoë Deceuninck (België) – Welkom in Dangogo
reportages uit het hart van Suriname
Waardering redactie: ∗∗∗∗∗ (zeer goed)
Aan de ene kant laat ze kritische Surinamers aan het woord die een beeld schetsen van de corruptie die tot in de haarvaten is doorgedrongen en andere andere kant laat ze de liefde voor het land doorklinken. Haar reportages zijn in een mooie heldere stijl opgeschreven zonder te verzanden in grote woorden en overbodige beeldspraak…lees verder >

Yannick Dangre Tussenjaren recensieYannick Dangre (België) – Tussenjaren
Vlaamse roman
Tim Donker recensie
Je leest, je bent onderhouden, soms geërgerd, een enkele keer ondanks jezelf zelfs ontroerd, en dan, ineens, is het buiten alle verwachting gedaan en heb je dat hele boek gewoon uitgelezen. Het is je overkomen. Al het leven zelve, hoor ik u zeggen. Dan zeg ik Nee. Als een film…lees verder >

Bart Diricx & Marko Heijl Café De Sportvriend recensieBart Diricx & Marko Heijl (België) – Café De Sportvriend
Authentieke sportcafés in Vlaanderen
Waardering redactie: ∗∗∗∗ (uitstekend)
Bart Diricx & Marko Heijl hebben vele van de wieler- en sportcafés in het Vlaamse land bezocht en geportretteerd en in dit mooi uitgeven boek vereeuwigd. Het zeer rijk geïllustreerde boek heeft het sportcafé in al de variëteit vastgelegd. Gelukkig hebben ze dit nog op tijd gedaan want ook dit fenomeen is bedreigd…lees verder >

Samantha Harvey In Orbit recensie Winnaar Booker Prize 2024Samantha Harvey (Engeland) – In orbit
klimaatroman, winnaar Booker Prize 2024
Tim Donker recensie
Mij trof naast de overdonderend schone passages vooral de stilte. In rust. Wat tot bevriezing is gekomen. Bijvoorbeeld het liefdeloze huwelijk van één van de astronauten. Zaboedjem, ladno? Een samenzijn evenzeer gedeeld als niet gedeeld. De veel te krappe ruimten waarin te vertoeven…lees verder >

Caroline Wahl 22 banen recensieCaroline Wahl (Duitsland) – 22 banen
Duitse roman, debuutroman
Waardering redactie: ∗∗∗∗∗ (zeer goed)
Alhoewel de roman van triestheid aan elkaar hangt, weet Caroline Wahl er toch een soort van lichtvoetigheid in te brengen. Zeker de subtiele compassie die ze toont voor haar hoofdpersoon is goed gelukt. Dat maakt de roman lezenswaardig…lees verder >

Esther Kondo Heller Arrangements reviewEsther Kondo Heller (Kenia) –  AR:RANGE:MENTS
poems, gedichten
Tim Donker recensie
Stel je voor dat iemand zegt Waar ist werk van en dat je zwaait met AR:RANGE:MENTS in je hand en zegt Hier ist werk van, stel je handen en ogen en flikkeringen en wind en bomen en leven voor. Stel je voor hoe het kruipt, hoe dat allemaal kruipt, hoe het in en uit de woorden kruipt, omdat dat de kracht is van woorden, de kracht van bundels, de kracht van poëzie…lees verder >

Alasdair Gray Arm ding recensieAlasdair Gray (Schotland) – Arm ding
roman uit 1992
Tim Donker recensie
Te denken, is wat Arm ding geeft. Ik vond het boek niet vreemd. Ik vond het boek prikkelend. Het boorde aan. Filosofie. Politiek. Dingen. Het leven. Alles. Ja. Dat is wat het is. Een boek over alles…lees verder >

Alexander Deprez Prins Albert recensieAlexander Deprez (België) – Prins Albert 
Prelude van een communist, debuutroman
Tim Donker recensie
Ik vind Prins Albert een weinig dubieus. Maar het leest als een trein. Dat wel. Wat wil zeggen dat je het kunt lezen in een trein. De trein van A naar B. En schrijven blijkt Alexander Deprez zeker te kunnen. Ik wacht. Tot hij uitstapt. Bij B. En op het boek. Dat hij daarover schrijven zal…lees verder >

Herman van de Wijdeven Julia en mijn broer en ikHerman van de Wijdeven (Nederland) – Julia en mijn broer en ik
jeugdroman (12+ jaar)
Waardering redactie: ∗∗∗∗ (uitstekend)
Net als de bloedhete zomer waarin het boek zich afspeelt, voel je direct de broeierige sfeer. Met slechts enkele woorden en scènes, weet Van de Wijdeven verschillende personages sterk neer te zetten. De vrienden van Jakob. Maar ook zijn ouders. Het geeft het verhaal meer diepgang, het maakt nieuwsgierig…lees verder >

Jane Gardam Een lange zomer vrij recensieJane Gardam (Engeland) – Een lange zomer vrij 
Engelse roman
Waardering redactie: ∗∗∗∗ (uitstekend)
Drie prachtige verhaallijnen van jonge vrouwen, vol met boeiende en kleurrijke personages, die elkaar hier en daar nog kruisen. Een geweldig boek vol met levensechte verhalen, die je als lezer meenemen en raken…lees verder >

Sara Sølberg Sarabande recensieSara Sølberg (Noorwegen) – Sarabande
Noorse roman
Tim Donker recensie
Is er iets dat literatuur moet? Uit evenwicht brengen misschien? Eindeloze stromen vragen genereren? Altijd twijfel? Omdat kunst dat uiteindelijk toch het beste kan? (…) Is gekte een symptoom van schoonheid? Vind ik Sarabande daarom zo mooi?…lees verder >

Mats Strandberg Pestbloemen recensieMats Strandberg (Zweden) – Pestbloemen
Zweedse gothic novel
Waardering redactie: ∗∗∗∗ (uitstekend)
Het verhaal blijft je verrassen, Strandberg heeft meerdere wendingen voor je in petto die het meer dan interessant maken om verder te lezen. Hoewel de toon van het verhaal vrij donker is, zijn er Gelukkig genoeg lichtpuntjes. Vriendelijke mensen en bijzondere vriendschappen geven het verhaal de nodige lucht…lees verder >

Jarka Kubsova De erfenis van Abelke Bleken recensieJarka Kubsova (Duitsland) – De erfenis van Abelke Bleken
Duitse roman
Waardering redactie: ∗∗∗∗ (uitstekend)
Vooral het verhaal over Abelke is heel aangrijpend en historisch goed onderbouwd en tot leven gewekt. Doordat Britta zelf stukje voor stukje achter haar levensverhaal komt, is het spannend om als lezer steeds een stukje van het verhaal van Abelke te ontdekken…lees verder >

Gertrud Jetten De brave pony recensieGertrud Jetten (Nederland) – De brave pony
kinderboek (7+ jaar)
Waardering redactie: ∗∗∗∗∗ (uitmuntend)
Een verademing als je het vergelijkt met de boeken die er pak hem beet 20 jaar geleden waren. Waarin je vooral de baas moest zijn over de paarden, moeilijke paarden getemd moesten worden, en er eigenlijk nooit naar het perspectief van het paard werd gekeken…lees verder >

Chris De Stoop De DamiaanhoeveChris De Stoop (België) – De Damiaanhoeve
literaire non-fictie, true crime
Waardering redactie: ∗∗∗∗ (uitstekend)
Met veel empathie en betrokkenheid beschrijft Chris De Stoop het dramatische verhaal van Bert en combineert dit prachtig met de geschiedenis van de plek, het leven aan de Maas en zijn eigen verwarring en frustratie. De kwaliteit van het boek spat van elke pagina af…lees verder >

Tova Gerge Fearplay recensieTova Gerge (Zweden) – Fearplay
Zweedse roman
Tim Donker recensie
Ondanks de zwaarte die de vertelling onmiskenbaar heeft, en ondanks de ronduit belabberde verzorging die de Nederlandse versie ten deel is gevallen, blijft het schitteren. Je zou Fear play als muziekboek kunnen klasseren…lees verder >

Emy Koopman De vrouw in de kelder recensieEmy Koopman (Nederland) – De vrouw in de kelder
Nederlandse roman
Tim Donker recensie
Een in éénademuitboek, het snijdt de nodige belangwekkende thema’s aan (ziekte, dood, ouderliefde, misogynie, autonomie), het is bij momenten zeer poëties, soms duister op prachtige wijze. Het kan ook zeuren, drammen, ongemakkelijk doen voelen, en, een heel klein beetje vermoeien…lees verder >

Esther Jansma We moeten 'misschien' blijven denken recensieEsther Jansma (Nederland) – We moeten ‘misschien’ blijven denken
gedichten, poëzie
Tim Donker recensie
Zacht, teder, ontroerend, klein, groter dan het leven, over alles, over iets, over klein zijn, over de grote gelijkmaker, met humor, met liefde, met licht, met duister. Esther Jansma is er helaas niet meer maar god wat laat zij een rijk en wonderschoon oeuvre na…lees verder >

F. Bordewijk Rood paleis roman uit 1936 recensieF. Bordewijk (Nederland) – Rood paleis
Nederlandse roman uit 1936
Waardering redactie: ∗∗∗∗ (uitstekend)
Alhoewel niet zo bekend als de roman Blokken, Karakter en Blokken, behoort Rood paleis tot de hoogtepunten van het toch al rijke oeuvre van één van de beste en meest invloedrijke Nederlandse schrijvers uit de vorige eeuw…lees verder >

Jean-Noël Orengo De ongelukkige liefde van de FührerJean-Noël Orengo (Frankrijk) – De ongelukkige liefde van de Führer
Franse roman over Albert Speer
Waardering redactie:  ∗∗∗∗ (uitstekend)
Een bijzondere roman die op een originele wijze aansluit bij het huidige tijdsgewricht en bovendien geankerd is in het verleden. Bovendien uitstekend geschreven…lees verder >

Rick Zaal Het land van Hrabal recensieRick Zaal (Nederland) – Het land van Hrabal
Nederlandse roman over Bohumil Hrabal
Tim Donker recensie
Een ritje in een hogesnelheidslijn, vermakelijke ernst, bloedserieuze flauwekul, het brengt aan het lachen, het zet aan het denken, het is een bijzonder prettige manier om je namiddag mee stuk te slaan. Het is geen boek dat je per se niet mag missen, maar als je het gelezen hebt ben je wel heel erg blij dat je het niet gemist hebt…lees verder >

Jan van Mersbergen Carnaval recensieJan van Mersbergen (Nederland) – Carnaval
memoir, biografie van ons volksfeest
Waardering redactie: ∗∗∗∗ (uitstekend)
Dat deze mooie en persoonlijke ode van Jan van Mersbergen aan het Carnaval uitstekend geschreven is, maakt het boek, zelfs voor de Carnavalshater een waar feest om te lezen…lees verder >

Yael Inokai Een eenvoudige ingreep recensieYael Inokai (Zwitserland) – Een eenvoudige ingreep
Zwitserse roman
Tim Donker recensie
Het mooiste aan Een eenvoudige ingreep was het moment waarop mijn vragen aan gruizelementen vielen, en ik alleen nog maar las, las, las, als een bezetene las. Want daar zijn boeken ook voor. Niet alleen voor vragen. Ook voor lezen…lees verder >

Fleetwood Mac compleet boek recensieOlivier RoubinRomuald Ollivier (Frankrijk) – Fleetwood Mac compleet
muziekboek
Waardering redactie: ∗∗∗∗ (uitstekend)
Een echte muziekbijbel waarin alle 320 nummers die de Fleetwood Mac heeft opgenomen en gespeeld tot in detail zijn beschreven. Bijzondere wetenswaardigheden geven bovendien zo nu en dan ook een ander zicht op de band en de muzikanten. Het is een monumentaal, goed geschreven en rijk geïllustreerd boek dat de supergroep verdient…lees verder >

Philip Snijder De verbindingen recensiePhilip Snijder (Nederland) – De verbindingen
Nederlandse roman
Waardering redactie:∗∗∗∗ (uitstekend)
Weer is het Philip Snijder gelukt om een uitstekende en boeiende roman af te leveren. Het is zo’n roman die je in een ruk wilt uitlezen, vakkundig schrijverschap koppelt aan humor en empathie en een mooi tijdsbeeld schetst zonder uit de bocht te vliegen…lees verder >

Josephine Rombouts De tien geboden voor vrouwen recensieJosephine Rombouts (Nederland) – De tien geboden voor vrouwen
feministische geschiedenis
Waardering redactie∗∗∗∗(uitstekend)
In 11 korte hoofdstukken stelt Josephine ongeschreven regels aan de orde, waar vrouwen nog altijd geacht worden aan te voldoen. Ze doet dat op de pittige en humoristische manier die we van haar kennen (,,,) Ik heb genoten van dit boekje…lees verder >

Olaf Tempelman De kunst van het missen recensieOlaf Tempelman (Nederland) – De kunst van het missen
Waarom aardse paradijzen niet gelukkig maken
literaire non-fictie
Tim Donker recensie
Er is iets goeds aan het feit dat Tempelman reiziger is onder de reizigers die hij bespreekt. (…) Hij staat middenin de groep die hij bespreekt. Dat maakt dat zijn boek niet zonder humor is, dat het fijn geschreven is, lekker leest, en nergens zuur of bitter wordt…lees verder >

Herbjørg Wassmo Mijn iemand recensieHerbjørg Wassmo (Noorwegen) – Mijn iemand
Noorse roman
Waardering redactie: ∗∗∗∗ (uitstekend)
Een ongelofelijk mooi verhaal over een zoektocht naar liefde. Beslist geen sprookje, maar juist een echt verhaal, waarin echte mensen dingen meemaken. De personages zijn ook stuk voor stuk heel goed uitgewerkt, we leren ze als lezer echt kennen…lees verder >

Rita Bullwinkel Headshot recensieRita Bullwinkel (Verenigde Staten) – Headshot
Amerikaanse roman
Tim Donker recensie
Het werpt zichzelf over u, als lezer, zelf een geworpen zijnde. Je zult het boek niet geheelderlijk vatten. Maar het boek vat jou wel. Geheelderlijk. En meer dan dat nog…lees verder >

Claire North Ithaka recensieClaire North (Engeland) – Ithaka
mythologische roman
Waardering redactie: ∗∗∗∗∗ (zeer goed)
Claire North geeft aan deze vrouwen, de koninginnen, een stem met haar feministische versie van het verhaal over Ithaca. Het begint al heel mooi met de godin Hera als vertelster van het verhaal. Hera is in dit verhaal absoluut een karakter op zichzelf, pittig en vol sarcasme…lees verder >

Barbra Streisand Autobiografie Mijn naam is Barbra recensieBarbra Streisand (Verenigde Staten) – Mijn naam is Barbra
autobiografie van de Amerikaanse zangeres en actrice
Waardering redactie∗∗∗∗∗ (zeer goed)
Wat me direct opviel, was de open en eerlijke manier waarop Barbra haar verhaal vertelt. In het boek barst het van de anekdotes, Barbra heeft een prettige, vlot leesbare en humorvolle vertelstijl. Haar levensverhaal doet ze tot in de kleinste details uit de doeken…lees verder >

Malachy Tallack Die mooie Atlantische wals recensieMalachy Tallack (Schotland) – Die mooie Atlantische wals
roman over de Shetlandeilanden
Waardering redactie: ∗∗∗∗ (uitstekend)
In een mooie, poëtische stijl maar zonder opsmuk en superlatieven wordt de lezer geraakt door dit boeiende, soms schrijnende maar toch ook hoopvolle levensverhaal van een teruggetrokken levende zestiger op Shetland…lees verder >

Henk Spaan Knieval recensieHenk Spaan (Nederland) – Knieval
Notities bij het opkrabbelen
autobiografische roman
Waardering redactie∗∗∗∗∗ (zeer goed)
Verwacht geen grootse literatuur maar wel een goed geschreven lichtvoetige en waarschijnlijk eerlijk boek. Alhoewel dat laatste niet zeker is omdat het niet voor niets een roman wordt genoemd wat de auteur altijd de vrijheid geeft om te fantaseren. Desalniettemin levert het boek een aantal uren prettig leesplezier op…lees verder >

Eduardo Halfon Tarantula recensieEduardo Halfon (Guatemala) – Tarantula
Guatemalteekse roman
Tim Donker recensie
Je hebt gehuiverd, je hebt gehuild, je hebt geleden, je hebt grootse verwarring gevoeld, je hebt gelachen (enige, misschien lichtelijk zwarte, humor kan Halfon zeker niet ontzegd worden), en je bent getroost en gewiegd en zachtjes gestreeld…lees verder >

Virginia Woolf Over ziek zijn recensieVirginia Woolf (Engeland) – Over ziek zijn
non-fictie, aangevuld met artikelen van andere auteurs
Tim Donker recensie
Overrompelend mooi, belangwekkend en pijnlijk scherp. Het verdient een plek op vele tafels. (…) De tafel waaraan de beleidsmakers zitten. De tafel van de medici, de ouders, de onderwijzers. Het breekt dingen open die hoognodig opengebroken moeten worden…lees verder >

Anne de Marcken Het duurt eeuwig en dan is het voorbij recensieAnne de Marcken (Verenigde Staten) – Het duurt eeuwig en dan is het voorbij
Amerikaanse dystopische roman
Tim Donker recensie
Onwaarschijnlijk moje roman. Onwaarschijnlijk, omdat het alle elementen heeft van een boek dat ik nooit zou willen lezen. Maar ook omdat het één van de allermooiste boeken is die ik ooit las. Het soort boek waarvan je beetjes zult blijven meedragen tot je dood…lees verder >

Elvin Post Een aardig meisje recensieElvin Post (Nederland) – Een aardig meisje
Nederlandse thriller
Waardering redactie: ∗∗∗∗ (uitstekend)
Perspectiefwisselingen en plotwendingen krijgen op natuurlijke wijze de ruimte. Hierdoor ontspint zich een een spannend en uitstekend geschreven verhaal dat boeit, kwaad maakt en zelfs ontroert…lees verder >

Kim de l’Horizon Bloedboek recensieKim de l’Horizon (Zwitserland) – Bloedboek
autobiografische roman
Winnaar Deutscher Buch Preis 2022
Tim Donker recensie
Rent en zingt en danst en ademt en leeft en gaat. Het is los van alles en zit vast aan alles. Het is vele boeken in één. Maar bovenal is Bloedboek bloed- en bloedmooi…lees verder >

Ismail Kadare Het Dromenpaleis recensieIsmail Kadare (Albanië) – Het Dromenpaleis
Albanese historische roman
Tim Donker recensie
De roman die Kafka alleen maar kon wensen geschreven te hebben, Het Dromenpaleis is “kafkaësk” voorbij, alle bijvoeglijke naamwoorden voorbij, realistischer dan je willen zou, dichterbij dan je hoopt, ongemakkelijk, pijnlijk, briljant, deze roman brengt mij ertoe, nu moet het, kafkaësk wordt kadareïaans…lees verder >

Ilja M. Veldman Maarten van Heemskerck recensie en informatieIlja M. Veldman (Nederland) – Maarten van Heemskerck
kunstboek, biografie
Waardering redactie: ∗∗∗∗∗ (uitmuntend)
Dat zelfs Rembrandt zich liet inspireren door vooral zijn prenten zegt waarschijnlijk al voldoende. Auteur Ilja M. Veldman heeft in samenwerking met uitgeverij WBOOKS een indrukwekkend mooi boek gemaakt waarin het werk en leven van de kunstenaar centraal staan…lees verder >

Bibi Dumon Tak Rimpeling recensieBibi Dumon Tak (Nederland) – Rimpeling
Nederlandse novelle
Waardering redactie: ∗∗∗∗ (uitstekend)
Als ze er niet meer zijn, wie weet van hen dan nog, wie ze waren, welke gedachten en gevoelens zij hadden, wat het leven hen had gegeven of juist ontbeert. Je zou iedereen een novelle gunnen, geschreven door Bibi Dumon Tak…lees verder >

Merijn de Boer Lieve Hannibal recensieMerijn de Boer (Nederland) – Lieve Hannibal
Schrijver in New York, Jeruzalem en Tunesië
Waardering redactie: ∗∗∗∗∗ (zeer goed)
Met liefde beschrijft hij het gezinsleven van een Nederlandse expat die naast vader en huisman ook schrijver is. Hij wisselt op aangename en anekdotische wijze zijn persoonlijke ervaringen in het buitenland af met overpeinzingen over het schrijverschap en de literatuur…lees verder >

Arie Kok Biografie van de Noordzee recensieArie Kok (Nederland) – Biografie van de Noordzee
Nederlandse geschiedenis
Waardering redactie: ∗∗∗∗∗ (zeer goed)
Fijn is ook dat de taal die Arie Kok gebruikt gemakkelijk wegleest. Al  met al een een aantrekkelijk en goed geschreven boek over de Nederlandse geschiedenis vanuit het perspectief van onze relatie met de Noordzee…lees verder >

Jan Beuving Flats Zeist Oost recensieJan Beuving (Nederland) – Flats Zeist Oost
Een voetbalclub uit duizenden
verhalen
Waardering redactie: ∗∗∗∗∗ (zeer goed)
Als met al is Jan Beuving er goed in geslaagd om te laten zien wat de lokale voetbalclub voor een gemeenschap kan betekenen in een leuk, grappig en regelmatig aandoenlijk boek…lees verder >

Herman Koch Luchtplaats recensieHerman Koch (Nederland) – Luchtplaats
Nederlandse roman
Waardering redactie: ∗∗∗∗ (uitstekend).
Je kunt gerust stellen dat Luchtplaats een roman is die zeer herkenbaar zal zijn voor de liefhebber van Herman Koch maar ook andere zal bekoren, een aanrader!…lees verder >

Jan Lauwereyns Leer van de orchidee recensieJan Lauwereyns (België) – Leer van de orchidee
gedichten 1991-2024
Tim Donker recensie
Hou je Leer van de orchideein je handen, hou je de hele wereld in je handen. En alles altijd. Misschien geen werkzame definitie van poëzie, maar wel een tamelik exacte omschrijving van deze fantastiese bundelbundeling…lees verder >

Joost Oomen Het paradijs van slapen recensieJoost Oomen (Nederland) – Het paradijs van slapen
Nederlandse roman
Tim Donker recensie
Een typische Joost Oomen-roman. Maar om het meer te laten zijn dan een typische Joost Oomen-roman is de euthanasie-thematiek er maar zo’n beetje doorheen geweven (…) Wat je eraan overhoudt? Onbeantwoorde vragen. En enkele beelden die je misschien nooit meer vergeet…lees verder >

Karin Smirnoff Mijn moeder recensieKarin Smirnoff (Zweden) – Mijn moeder
Zweedse roman
Tim Donker recensie
Prachtige verontrusting. Bloedmoje ontzetting. Wonderschone angstaanjagendheid. Ik heb dit boek gelezen met huivers op mijn lijf en met niets dat bewondering in mijn kop voor deze schrijfkunst. Je komt niet vaak een boek tegen dat zowel beeldend is, alsook op een overweldigende manier talig…lees verder >

Çiler Ilhan Een zandstorm zeiden zeÇiler Ilhan (Turkije) – Een zandstorm, zeiden ze
Turkse roman
Tim Donker recensie
Daar broeit het. Daar schuurt het. Daar waait het. In fragmentarisme. In scènes. Negentien, naar het schijnt. Een klein maar bloedstollend boekje, waarmee de Turkse schrijfster de lezer omver blaast. Geloof het maar…lees verder >

Dore van Duivenbode Oerbos RecensieDore van Duivenbode (Nederland) – Oerbos
De strijd om de Europese natuur
reisverslag
Waardering redactie∗∗∗ (zeer goed)
Een intens verslag van een reis door een uniek deel van Europa dat dreigt te verdwijnen in een web van ongebreidelde honger naar geld en machtsmisbruik. Maar het is ook een liefdesverklaring aan een prachtig gedeelte van Europa…lees verder >

Viveca Sten Verborgen in de schaduw recensieViveca Sten (Zweden) – Verborgen in de schaduw
Zweedse thriller, wintersportthriller
Waardering redactie: ∗∗∗∗∗ (zeer goed)
Een mooi detail is dat op de achtergrond de komst van Corona zich voorzichtig aankondigt zonder dat duidelijk wordt wat dit betekent. Het vakkundig opgebouwde plot in de traditie van de betere Scandithrillers pakt wel en boeit wel van begin tot eind…lees verder >

Jeroen van Rooij Pioniers recensieJeroen van Rooij (Nederland) – Pioniers
Nederlandse roman
Tim Donker recensie
Met met Pioniers bewijst Jeroen van Rooij niet alleen hoe fenomenaal zijn schrijven is, nee, hij bewijst ook nog dit: deze schrijver heeft de dingen niet nodig om ze te zien – de dingen hebben hem nodig om gezien te worden…lees verder >

Kat Dixon eat the glitter review en recensieKat Dixon (Engeland) – eat the glitter
gedichten, poëzie
Tim Donker recensie
Kat Dixon laat ons zien hoe poëzie voor wie het zien wil werkelijk overal vanaf druipt. Sjee. In eat the glitter druipt de poëzie nog wel van de poëzie…lees verder >

Tsead Bruinja Wat deed ik daar recensieTsead Bruinja (Nederland) – Wat deed ik daar
gedichten, poëzie
Tim Donker recensie
Als je er al aan twijfelde hoe krachtig, prachtig, welsprekend poëzie kan zijn, laat je dan overtuigen door deze bundel. Hoe het zingt hoe het speelt hoe het zegt…lees verder >

Ragnar Jónasson De duisternis recensieRagnar Jónasson (IJsland) – De duisternis
IJsland thriller, rechercheur Hulda Hermannsdóttir 1
Waardering redactie∗∗∗∗∗ (zeer goed)
Laat de de lezer laat kennismaken met de duistere kanten van IJsland. Een thriller met rauw en nietsontziend verhaal die voldoet aan alle kenmerken die je van een goede Sandithriller kunt verwachten…lees verder >

Charlotte Van den Broeck Een vlam Tasmaanse tijgers recensieCharlotte Van den Broeck (België) – Een vlam Tasmaanse tijgers
literair reisverhaal
Waardering redactie: ∗∗∗∗ (uitstekend)
Ze schreeuwt nergens maar confronteert wel en heeft tegelijkertijd aandacht voor de schoonheid van de natuur. Het is een bewonderenswaardig boek dat ondanks het trieste onderwerp toch een fijne leeservaring brengt en dat is voorwaar een kunststuk…lees verder >

Grethe Bøe Zwaar geschut recensieGrethe Bøe (Noorwegen) – Zwaar geschut
Noorse thriller, Ylva Nordahl-thriller 2
Waardering redactie: ∗∗∗∗ (uitstekend)
De vrouwelijke insteek en de keuze van de locaties geven het boek net dat extra spannende met vooral de actiescenes op het afgelegen Noordelijke eiland Spitsbergen, waar Europa, Rusland en de Verenigde Staten elkaar letterlijk raken als hoogtepunt…lees verder >


Bijpassende boeken en informatie

Afbeelding bovenzijde: The Last Bookstore (J. Craig, Unsplash)

L.H. Wiener – In verlatenheid

L.H. Wiener In verlatenheid recensie en informatie autobiografische roman van de Nederlandse schrijver. Op 5 november 2025 verschijnt bij Uitgeverij Pluim het boek van L.H. Wiener. Hier lees je informatie over de inhoud van het boek, de auteur en over de uitgave.

L.H. Wiener In verlatenheid recensie van Tim Donker

L.H. Wiener, een man met zo’n uitgebreide bibliografie, en zo’n bekende naam, maar wat las ik van hem?, ik weet dat Nestor in mijn kast staat, mijn kast nog te lezen, ben in dat Nestor een paar keer in begonnen maar ik kom er gek genoeg nooit doorheen, ging het niet over een vogel ofzo?, ik weet het niet meer en kan het boek ook niet meer vinden, het stond, het staat, het hoort te staan in mijn kast nog te lezen, ooit twee IKEA-boekenkasten vol, in de kamer hier recht boven, bedoeld, ooit, als werkkamer maar niemand werkt er ooit en bij en bij wordt het meer een opslagkamer, de twee IKEA-boekenkasten (Billy heten die geloof ik) zijn overstroomd, en er staan nu vele rijen boeken voor, boeken nog te lezen, ik wil altijd veel meer boeken lezen dan ik daadwerkelijk lees maar ik kan niet meer lezen, ik heb maar één  hoofd helaas, en voor die rijen en rijen boeken voor de boekenkasten zijn weer andere spullen gezet en daarvoor zijn inmiddels ook weer nieuwe rijen boeken gerezen, ergens in die kamer moet Nestor staan, ging het niet over een uil ofzo?, ik weet het niet meer, ik kwam er nooit doorheen, ik kocht het boek pas naderhand, toen ik al besloten had dat L.H. Wiener een goed schrijver was, maar wat had ik van hem gelezen dat me dat deed besluiten, was het een boek, of stond hij ooit in Raster misschien?, hij staat in mijn hoofd als een goed schrijver, maar een beetje latent, want ik kan het oordeel nu nergens meer aan verbinden, hij staat ook in mijn hoofd als een licht experimenteel schrijver, niet hardekern-experimenteel, maar wel iemand die zich van traditie en van stijlen en genres en de grenzen daartussen niet zoveel aantrekt, en In verlatenheid leek die indruk aanvankelijk te versterken.

Want ik kon me in eerste nog wel afvragen wat het nu precies was wat ik daar in mijn handen hield, een bewustzijnsstroom, een bundeling columns misschien, of zeg thematies verwante zkv’s, maar gaandeweg krijgt In verlatenheid toch steeds meer het karakter van een roman, of een novelle, ik weet niet exactelijk waar de grens ligt, 207 pagina’s praten we hier, maar een tamelik groot lettertiep, en een schrijfstijl die maakt dat je dit in een achternamiddag uitleest, wat geen kritiek wil zijn, integendeel misschien, ofnee dat ook weer niet, er zijn geen integendelen als het om literatuur gaat, nu eens is dit de beste manier om binnen te geraken, dan weer dat, een boek alleszins, laat ik het daarop houden, over een al wat oudere man, en omdat de tekst zelf al genoeg argumenten aandraagt om het als autobiografies te zien zal ik zo vermetel zijn in die oudere man Wiener zelve te vermoeden, die alleen is, een vrouw is weggegaan, de ook als Kenau gekende Laatste Vriendin, ze ging, en nu, in de woorden van Malcom Middleton: “now you’ve gone / and left me / and there’s nothing here / but a tenner in my pocket / and a fridge full of beer”, al zal het in Wieners geval eerder wijn zijn, een relatiebreukboek dus, is dat een term?, zonee dat munt ik hem graag bij dezen, relatiebreukliedjes zijn er vele toch?, vroeger noemde ik ze wel break up songs, dan ik kon ik dingen zeggen als “Ich mag dich einfach nicht mehr so van Tocotronic is misschien wel de mooiste break up song allertijden”, maar nu weet ik niet meer of dat wel helemaal waar is en zeker niet of het wel zo gezegd moet worden, in ieder geval toch, een boek over een man alleen, met zijn dagdagelijksheden, zijn bekommernissen, en zijn gedachten.

Natuurlijk is het dat laatste dat dit boek zo interessant maakt.

Wiener, of noem hem Lo, want zo wordt hij ergens in dit boek aangeschreven, peinst wat af, en dat is soms heel grappig, soms schrijnend, soms keelschroevend, soms ontroerend, soms platvloers, soms afgezaagd, soms mooi, soms pretentieus, als dat gaat in een leven, een mannenleven, het leven van een man alleen, een wat oudere man alleen, die zich doorheen zijn dagen slaat, nu Laatste Vriendin ervandoor is en je wel zoon beetje peinzen kunt dat de laatste benen van je leven hun beste tijd hebben gehad, zodat er in ieder geval veel meer herinneringen resten dan er nog vooruitzichten zijn, aan de auteur als kind of als jonge man, aan zijn tijd als leraar op een middelbare school, toen hij ijverde voor wat in modern jargon wel “de onderpresterende hoogbegaafde” heet, want tegenwoordig is iedereen hoogbegaafd, iets daaraan raakte me, vanwege, denk ik, mijn toch niet onintelligente zoon die er nu in 2 VWO met de per naar gooit, een nogal smotsige pet zelfs zou ik zeggen, precies om de reden die Wiener ergens in dit boek haarscherp omschrijft, inderdaad ziet hij heel het instituut school als saai en geestdodend, terwijl zijn geest, meen ik als vader, niet gedood mag worden, maar vliegen moet, ik wens hem een leraar toe als Wiener zegt te zijn geweest, en de dingen zijn geweest, in dit boek is vooral heel veel geweest, want als de weg vooruit nog maar weinig te zien laat, rest niks anders dan de achteruitkijk, maar dat zei ik al.

De dagdagelijksheid geeft tochtjes te zien door Haarlem, naar de bibliotheek, want daar, op zolder, doet Wiener klaarblijkelijk zijn schrijfwerk, ik heb iemand gekend die altijd naar een kaffee in Den Haag ging om te schrijven, een dichter was dat, niet meteen ’s lands bekendste dichter maar toch iemand met een redelijk aantal bundels op zijn naam, ik heb dat altijd een beetje aanstellerig gevonden, zo koket gaan zitten schijven in een publieke gelegenheid, terwijl schrijven bij uitstek iets is dat overal kan en waarvoor je zeker niet de deur uit hoeft, het kan in het bed waarin je wakker werd als het moet, zelf heb ik al eens tijdens het koken aan het aanrecht staan schrijven, maar misschien is het als je meer bent dat een hobbyschrijver of een piepklein besprekerken wel nodig om echt het huis uit te gaan om het werk te verzetten dat verzet moet worden en dat binnenshuis misschien bedolven zou worden onder was en vaat en zitten en treuren en wijn, of naar de winkel, ik vond die scene met die zwerver en die fiets wat anekdotisch van aard, de scene met de pubermeisjes ging wat mij betreft over een grens of drie of vier maar dat maakt het misschien des te openhartig, naar de jachthaven, want Wiener (ja ik hou vol dat hij het gewoon zelf is) heeft een zeilschip dat af en toe onderhoud nodig heeft, en varen misschien, dat poes Sarah hierbij verdronk is iets wat ik nog altijd niet verkroppen kan, maar ik ben een groot, een zeer groot, een heel erg groot kattenliefhebber, of, soms, naar een vrouw, misschien maar de buurvrouw, dan moet je niet te ver lopen, of anders allicht een niet ver uit de buurt wonende ex die hem, de ik, Lo, of, ja, Wiener, altijd als haar grote liefde is blijven zien, dat is mooi toch?, misschien een beetje triest als er veertig contactloze jaren zijn geweest, maar het is mooi om iemands grote liefde te zijn geweest, toen ik een jaar of negentien was kwam ik in de trein Lonneke tegen, die mijn vriendinnetje was op de lagere school, toen we beiden een jaar of acht, negen, tien waren, veel langer kan dat niet geduurd hebben, maar toen, in de trein, zei ze tegen me Je was mijn eerste grote liefde, en van het station tot aan het huis op de Boschdijk waar ik in die dagen woonde liep ik op wolken.

Een boek over liefde, zeg gerust.
Een relatiebreukboek over liefde.
Over alle liefde.
Liefde voor een kat, liefde voor vogels, liefde voor zeilen, liefde voor vrouwen, liefde voor literatuur.

Dat laatste, ja, daarin brengt Wiener helaas weinig verrassing, de schrijvers waarmee hij afkomt zijn tot op het bot gekend, Shakespeare, Hermans, Nabokov, Flaubert, Fitzgerald, Chaucer, altijd weer dezelfden, altijd weer die eeuwig zelfden, schoon je referenties een keer op man, woorden van deze aard (maar dan anders), sprak de Huub goedkeurend tot mij toen ik tijdens een redactievergadering als jonge stagiair het voornemen uitsprak een artikel over literatuur te schrijven gebaseerd op een uitspraak van Zappa, goedkeurend omdat ik met Zappa voor iets anders koos dan die altijd weer eeuwig zelfden, maar het uiteindelijke artikel vond hij niks, en hier geldt het omgekeerde: voor een aanzet tot verdere lezing moet je niet bij Wiener zijn, slechts voor deze, enkele, deze, huidige, lezing, van dit hier boek, deze In verlatenheid.

Want verlaten zijn we allemaal.
Demonen hebben we allemaal.
En doorgaan doen wel allemaal.

De ene voet voor de andere.

In verlatenheid is een meer dan aardig werkje. Je kunt je erdoor laten troosten. En dan lachen, of dan een traan. Je kunt het ook gewoon lezen natuurlijk. En een hele fijne middag hebben.

L.H. Wiener In verlatenheid

In verlatenheid

  • Auteur: L.H. Wiener (Nederland)
  • Soort boek: autobiografische roman
  • Uitgever: Uitgeverij Pluim
  • Verschijnt: 5 november 2025
  • Omvang: 208 pagina’s
  • Uitgave: paperback
  • Prijs: € 23,99
  • Boek bestellen bij: Boekenwereld / Bol / Libris

Flaptekst van de L.H. Wiener roman

Nadat zijn Laatste Vriendin hem verlaten heeft gaat Lodewijk Wiener, gepensioneerd docent, gebrekkige minnaar en geboren schrijver, de wanhoop te lijf en op zoek naar een manier om de eenzaamheid te over- winnen. Hij blikt terug op zijn leven en legt vast wie hij was of had willen zijn, nu de onvermijdelijke Dood, nog wat talmend, maar onvermurwbaar, op weg is naar zijn huis. Niet anoniem passeren is tenslotte het credo van iedere schrijver.

L.H. Wiener is geboren op 16 februari 1945 in Amsterdam, Hij debuteerde in 1966 met een kort verhaal in Tirade. Zijn jarenlange schrijverschap resulteerde in een breed gevarieerd oeuvre. Voor zijn roman Nestor ontving hij in 2002 de F. Bordewijk-prijs. Zijn roman De verering van Quirina T. werd genomineerd voor de shortlist van de Libris Literatuur Prijs. Zijn laatste roman, Zeeangst (∗∗∗∗), werd eveneens alom bejubeld.

Bijpassende boeken

Steven Kaplan – De Ethiopiërs

Steven Kaplan De Ethiopiërs recensie, review en informatie boek over de geschiedenis van Ethiopië. Op 16 oktober 2025 verschijnt bij Uitgever Omniboek, de Nederlandse vertaling van The Ethiopians, geschreven door historicus Steven Kaplan. Hier lees je informatie over de inhoud van het boek, de auteur en over de uitgave.

Steven Kaplan De Ethiopiërs recensie

  • “De Ethiopiërs biedt een werkelijk onthullend overzicht van Ethiopië tot 1500, dat tijdperken en disciplines omvat. Steven Kaplan synthetiseert op kunstzinnige wijze recent onderzoek naar het Ethiopische verleden en biedt tegelijkertijd nieuwe historische perspectieven en een kritische historiografie.” (Kay Kaufman Shelemay, Harvard University)
  • “In deze uitstekende inleiding tot de oude en middeleeuwse geschiedenis van Ethiopie (…) heeft Steven Kaplan een duidelijk afgebakend en actueel pad door de millennia heen geschetst.” (Michael Gervers, hoogleraar geschiedenis)

Recensie van de redactie

De aandacht voor de Westerse geschiedenis is tot voor kort onevenredig groot geweest in verhouding tot die van rest van de wereld en die van Afrika in het bijzonder. Er is daar wel verandering in aan het komen, zij het aantal geschiedenisboeken waarin Afrika of Afrikaanse landen centraal staan, met uitzondering van Egypte, nog altijd beperkt is.

Gelukkig is er nu het boek over de boeiende geschiedenis van Ethiopië, van de hand van historicus Steven Kaplan die decennia lang over de Afrikaanse geschiedenis gedoceerd heeft aan verschillende universiteiten. Voor sommigen van onze zal er ergens ver weg een een echo hebben geklonken dat de geschiedenis van Ethiopië, of beter gezegd ongeveer het gebied dat wij nu zo noemen in Oost-Afrika, rijk en bijzonder is. Maar veel verder dan dat er in het niet al te verre verleden keizers het land regeerden, waarvan Haile Selassie, de bekendste was, dat het een protectoraat van Italië is geweest en dat er een bloedige oorlog werd en wordt gevochten met het buurland Eritrea, komen we meestal niet. Laat staan dat de vroege geschiedenis van het land bekend is.

En die vroege geschiedenis van Ethiopië van ongeveer 1000 v.Chr. tot 1500 na.Chr, is dit boek zich op richt. Dat Steven Kaplan, de schrijver van het boek een historicus van naam en faam is blijkt uit de inleiding waarin hij uitgebreid verantwoording aflegt voor de keuzes die hij heeft gemaakt in het boek. Dit leest wat moeizaam. Maar laat je er niet door afschrikken want wat daarna volgt is een boeiend en goed geschreven verhaal over een land en gebied waarvan we in het westen veel te weinig weten.

Kaplan laat met overtuiging zien wat het betekent om een gebied te zijn dat op de scheidslijn ligt van Noord en Zuid en Oost en West. Want dat is het geval met Ethiopië. Er niet alleen geografisch speelt dit een rol ook is het een grensgebied tussen de Islam en het christendom en vooral het laatste geloof heeft op een bijzondere wijze voet aan de grond gekregen. Bijzonder knap is de wijze waarop Kaplan de geschiedenis van het land helder over het voetlicht weet te brengen, zonder aan de complexiteit ervan voorbij te gaan. Het is een boeiend en zeer lezenswaardig: een boek dat goed bijdraagt aan het verder blootleggen van de Afrikaanse geschiedenis en een puzzelstuk toevoegt aan de wereldgeschiedenis. Gewaardeerd met ∗∗∗∗ (uitstekend).

Steven Kaplan De Ethiopiërs

De Ethiopiërs

  • Auteur: Steven Kaplan 
  • Soort boek: Ethiopische geschiedenis
  • Origineel: The Ethiopians (2025)
  • Nederlandse vertaling: Ruud van de Plassche
  • Uitgever: Omniboek
  • Verschijnt: 16 oktober 2025
  • Omvang: 240 pagina’s
  • Uitgave: paperback / ebook
  • Prijs: € 24,99 / € 12,99
  • Waardering redactie: ∗∗∗∗ (uitstekend)
  • Boek bestellen bij: Boekenwereld / Bol / Libris

Flaptekst van het boek over de geschiedenis van Ethiopië

Ethiopië heeft al sinds de oudheid tot de verbeelding. Dit boek biedt een frisse kijk op de Ethiopische geschiedenis tot 1500, beginnend met de Aksum-beschaving aan het begin van de gewone jaartelling. Het herneemt beroemde verhalen zoals de legende van de koningin van Sheba, onderzoekt de opkomst en ondergang van Aksum, onderzoekt de rol van moslims en de islam in de Ethiopische samenleving en belicht de architectonische wonderen van de rotskerken van Lalibela.

Het boek richt zich op de Gouden Eeuw van de vroege Salomonsheersers en verwerkt de meest recente wetenschappelijke inzichten om een duidelijker en genuanceerder begrip van deze rijke geschiedenis te bieden. Het is overtuigend geschreven voor een breed publiek en is tevens een waardevolle bron voor Afrikastudies.

Steven Kaplan is Associate Fellow van de Ethiopische Academie van Wetenschappen. Hij doceerde meer dan 35 jaar Afrikastudies en Vergelijkende Godsdienstwetenschap aan de Hebreeuwse Universiteit van Jeruzalem. 

Bijpassende boeken en informatie

Afbeelding bovenzijde: Fasiledes, Ethiopië (H. Gemechu, Unsplash)

Llorenç Villalonga – Andrea Victrix

Llorenç Villalonga Andrea Victrix recensie en informatie roman van de van Mallorca afkomstige Catalaanse schrijver. Op 15 oktober 2025 verschijnt bij Uitgeverij Nobelman de Nederlandse vertaling van de Catalaanse dystopische Mallorca roman uit 1974 van Llorenç Villalonga. Hier lees je informatie over de inhoud van het boek, de auteur en over de uitgave.

Llorenç Villalonga Andrea Victrix recensie van Tim Donker

Iets over waarheid en fictie, toch? Uitgeverij Nobelman komt af met een in de vroege jaren zeventig geschreven roman die zich afspeelt in het jaar 2050. Nabije toekomst toen, nabijer nog nu. Maar nog altijd toekomst, en dat kun je dystopische literatuur noemen of gewoon science fiction. En ik hou niet zo van science fiction. Ik vind het te gemakkelijk. Dit bezwaar verbaast zelfs mij, want ik ben de laatste om te vinden dat kunst per se “moeilijk” zou moeten zijn. Maar toch, iets aan de gemakkelijkheid van science fiction stoort me. We plaatsen iets in een of andere verdere of nabijere toekomst en dan hebben we een vrijbrief in handen om onze idiootste fantasieën de vrije loop te laten. Want hee, het is toekomst, het hoeft aan geen enkele realiteitseis meer te voldoen, toch? Dus kom maar aan met die robots en die vliegende auto’s en die tot in het bizarre geünificeerde mensheid.

En ja. In Andrea Victrix ontwaakt de in 1965 ingevroren hoofdfiguur in het op het eerste gezicht nogal absurd aandoende Mallorca van 2050. Het heet niet eens meer Mallorca. Het is nu de Mediterrane Toeristenclub geworden. Rusland en Amerika zijn min of meer per ongeluk weggevaagd, het zijn nu woestijnen. De Verenigde Staten van Europa zijn de grootste, eigenlijk de enige, wereldmacht. De nog maar net ontdooide hoofdfiguur wordt opgepikt door de androgyne Andrea Victrix, die een soort ambassadeur is van deze nieuwe wereld. Ze is wondermooi, ze is een zeer vrouwelijke man misschien of anders een krachtpatser van een vrouw. Ze brandt in rap tempo op door de soma, de drug die sommigen misschien nog wel kennen van Huxley. Als onvermoeibaar animeermeisje is het haar taak om nieuwelingen onder te dompelen in de non-stop pretfabriek die de Toeristenclub nu is, en op die manier almeteens te hersenspoelen en iedere kritiek op het regeringsbeleid de kop in te drukken. Bij de hoofdpersoon lukt dat minder goed, hij weet niet wat hij ziet. In het Mallorca van 2050 is alleen nog maar hoogbouw. Mensen wonen in piepkleine flatjes die uitpuilen van de meest onzinnige apparaten want consumeren wat je eigenlijk niet nodig hebt is nu een heilige plicht. Er is geen natuurlijk voedsel meer, de mensheid leeft op pillen en sapjes zodat iedereen al jong een kunstgebit heeft. Het onderscheid tussen de seksen is verdwenen, iedereen is onzijdig, geen man, geen vrouw. Gezinnen vormen is verboden, evenals een kind uit een vader en een moeder geboren te laten worden. Het is een taak van de overheid geworden om nieuwe consumenten op te kweken in laboratoria; alleen voor deze kweek zorgvuldig geselecteerde burgers is het toegestaan om voor nageslacht te zorgen. In deze onnatuurlijke wereld is het laffe drankje Hola Hola -voor Villalonga was Coca Cola klaarblijkelijk het summum van synthetische rotzooi, en geef hem eens ongelijk- de afgod; wetenschap is de nieuwe religie. Kinderen, die met een jaar of zeven al volwassen genoeg verklaard worden om een zelfstandig leven te leiden, veelal als ober, krijgen vanaf de kleuterleeftijd, wanneer ze er eigenlijk nog niks van begrijpen de formule E=MC² in hun hoofden gestampt, ze lopen rond met T-shirts waar het op staat, het is onderdeel van hun routine als betrof het een kinderliedje. In kranten staan inmiddels meer cijfers dan woorden, omdat alleen cijfers de exactheid hebben die woorden ontberen. Het ideaal is toe te groeien naar de noösfeer, niet in de meer “wetenschappelijke” betekenis van het antroposceen, maar in de meer spirituele betekenis die Teilhard de Chardin er aan gaf: een omegapunt waarop de mens in geestelijke zin zal samenvallen tot een nieuw wezen in de evolutie (maar nu leg ik Chardin allicht te simpel uit want ik moet toegeven dat ik het fijne van zijn ideeën toch niet ganzelijk vat). Collectivisme is het ultieme doel, iedere afwijking daarvan, in de vorm van exclusieve relaties, wordt als bijzonder egocentrisch en dus verwerpelijk gezien. Echte liefde zal dus niet meer bestaan, alleen een soort theoretische liefde voor de mensheid als geheel.

De vraag dringt zich op of een boek kan worden ingehaald door de tijd. Als ik dit boek in de jaren tachtig of de jaren negentig of misschien zelfs de jaren ’00 had gelezen (vooropgesteld dat ik het Catalaans machtig was geweest), dan zou ik een dystopie gelezen hebben, of één van die net iets te ver gezochte science fiction romans waar ik het eerder over had. Of. Naja. In de 00’s had ik het denkelijk ook nog wel als sociaal commentaar kunnen opvatten. Llorenç de Villalonga, inmiddels alweer zo’n 45 jaar dood, werd geboren en getogen, en is uiteindelijk ook overleden in Palma de Mallorca. Toen hij aan het begin van de zeventiger jaren dit boek schreef, was het toerisme op Mallorca waarschijnlijk niet op het nivo dat ik aantrof toen ik daar ergens in de jaren ’00 een keer was. Afgezien van de meest futuristische elementen uit Andrea Victrix was het toen al een soort “toerclub”. Er leek geen authentieke steen meer overeind te staan, zo scheen het me toe. Overal waar ik keek, zag ik winkelcentra, horeca, divertissement, vermaak. Inderdaad: de muziek, de continue reclameboodschappen die Villalonga hier beschrijft. Meermaals vroeg ik me af: Waar woont de bevolking? In 1974 zal dat nog in de kinderschoenen hebben gestaan, maar een beetje denker kon natuurlijk best voorzien waar het heen zou gaan. Je hoeft immers alleen te extrapoleren wat je om je heen reeds ziet gebeuren. En dan was ik er nog in de jaren tweeduizend, hoe is het daar nu, hoe zal het daar zijn in 2050? Villalonga zal er tegen die tijd vast niet zo ver gezeten blijken te hebben. Maar dan nog. Voor een echt goede aanklacht tegen het toerisme ga ik altijd nog liever te rade bij Paella voor het klootjesvolk van Xavier Domingo.

Maar het is niet 1980 meer. Het is niet 1990 meer. Het is niet 2000 meer. Inmiddels slaat de klok 2025, en nu hebben we woke gehad en nu hebben we “de pandemie” gehad, en “de klimaatcrisis” en “de oorlog” (welke oorlog van de vele?, die waar we allemaal dezelfde mening over moeten hebben natuurlijk); en bij nu lijkt Andrea Vicitrix niet zomaar meer een zoveelste variant op Brave new world of een van die gemakzuchtig bijeen geconfabuleerde scifi-romans, nu lijken we een profetisch geschrift op ons handen te hebben. De cijfers die de ultieme waarheid in pacht hebben, doet iemand dat aan enige “coronacrisis” denken misschien? Toen we alle dagen op de hoogte werden gehouden van de overlijdens en de besmettingen die de ernst van de situatie aan moesten geven? Behalve dat niemand iemand leek te kennen die daadwerkelijk aan corona overleden was? Wat iets anders is dan mét corona overlijden, wat iedereen die positief getest was op corona overleed aan corona, zelfs al was de acute doodsoorzaak een hartstilstand, een val van de trap, of het in de laatste fase zitten van een terminale ziekte. Het collectivisme, doet dat niet denken aan de eis tot vaccinatie, al zag je er zelf de noodzaak niet van in, maar “stel dat je iemand die daar minder goed tegen kan mee besmet”, er zullen altijd mensen zijn die er minder goed tegen kunnen, je moet altijd rekening houden met mensen die er minder goed tegen kunnen, je moet jezelf altijd opstellen als de mindere van mensen die er minder goed tegen kunnen? De ongebreidelde liefde voor medicijnen, doet dat niet denken aan het punt, waar, ergens, dat geneeskunde studeren overging in medicijnen studeren, aan hoe de farmaceutische industrie allesbepalend geworden lijkt te zijn? Hoe het strafbaar, of toch in elk geval zeer laakbaar, is om er een andere menig op na te houden dan de meeste mensen, doet dat niet denken aan het geblaat van opperfascist Bennie Jolink tijdens een zekere, tsja, “coronacrisis”? Of: “hoe kan landbouw zich handhaven zonder organische stikstof?” Klink bekend, hm? “Ademen is tegenwoordig een luxe”; een centraal gezag vanuit Parijs (lees Brussel), woningnood, de behoefte aan nieuwigheden die niet bij het publiek ligt maar bij de producent (de behoefte bij het publiek wordt later wel -meestal succesvol- gekweekt) (en ja ineens had iedereen heel veel behoefte aan mobiele telefoons), de vooruitgang, die als een monster ontsnapt aan zijn maker, niet gestopt kan worden, iedereen moet iedereen (maar niemand in het bijzonder) lief vinden, de zeer massaal gevoelde afwijzing van een bepaald geslacht, individualiteit is gelijk komen te staan aan pornografie, hm? Leegloop van het platteland, iedereen die daar wil zijn waar de meesten zijn (Canetti had het al gezegd)? Klinkt inmiddels al te bekend? Hm?

Kan de tijd de waarde van een boek pas volledig ontsluiten?

Was Llorenç Villalonga een visionair of gewoon iemand die logisch nadenkend kon zien waar het met de huidige tijd op uit zou draaien? (alsof er een verschil is).

Als deze tijd geen woke en geen corona had gekend, wat was er dan overgebleven van Andrea Victrix? Hoe goed is dit boek geschreven, los van zijn voorspellende waarde?

Het is best grappig, hier en daar. Als je houdt van zwarte humor. Ik vond de idee van zelfmoord als “de enige manier om vrije wil te benutten in de moderne samenleving”; van medicijnen die “alles genezen behalve de dood”; van toerisme als morele zwakzinnigheid best heel grappig. Het is, op tijden, vaak, heel filosofisch, waar het ideeën herneemt van Sartre, Nietzsche, Schopenhauer, Einstein, Berdjajev, Dostojevski. Dus. Zet het tot denken aan, zet het tot lezen aan. Bij mensen die daar gevoelig voor zijn. Of. De verscheurdheid die de hoofdpersoon voelt voor zijn liefde voor Andrea Victrix en de maatschappij die ze vertegenwoordigt. Een schisma dat Villalonga af en toe voelbaar weet te maken voor de lezer. Niet omdat de verliefdheid van de hoofdpersoon voor Andrea begrijpelijk is, tot op de laatste bladzijde blijft immers onhelder of het een man of een vrouw was. Maar wel omdat de wereld die Victrix voorstaat op punten rechtvaardiger lijkt dan die van de hoofdpersoon. Om een voorbeeld te noemen: de idee van Victrix dat ieder persoon zijn eigen waarde heeft gaat in tegen dat van de hoofdpersoon die zich laat voorstaan op zijn voorgeslacht en op waarde als iets overerfbaars. Dan ineens is het Andrea Victrix die de stem van de rede vertolkt en de hoofdpersoon zit vast in hopeloze archaïsmen. Het maakt dat je Villalonga bijna dat zwakke einde waarin de hoofdpersoon geen stelling durft te nemen tegen het overheidsbeleid, zult vergeven.

Zodus kun je in 2025 Andrea Victrix op meerdere manieren lezen.

Als filosofisch geschrift.
Als vermakelijk gedachte-experiment.
Als grillige literatuur.
Als adembenemende voorspelling van het klimaat waarin we ons nu gevangen weten.

Afhankelijk van je lectuur zul je dit boek ergens tussen goed en geniaal waarderen. Een boek dus dat je in geen geval slecht gaat kunnen vinden, hoe goed is dat?

Llorenç Villalonga Andrea Victrix

Andrea Victrix

  • Auteur: Llorenç Villalonga (Spanje)
  • Soort boek: Dystopische Mallorca roman
  • Origineel: Andrea Victrix (1974)
  • Nederlandse vertaling: Frans Oosterholt
  • Uitgever: Uitgeverij Nobelman
  • Verschijnt: 15 oktober 2025
  • Omvang: 428 pagina’s
  • Uitgave: paperback
  • Prijs: € 24,95
  • Boek bestellen bij: Boekenwereld / Bol / Libris

Flaptekst van de roman van Llorenç Villalonga

Een man die in 1965 op zijn zestigste is ingevroren, wordt in 2050 op zijn dertigste wakker. Hij wordt opgepikt door Andrea Victrix, een geslachtsloze spetter die hem onder zijn/haar hoede neemt.

Langzaam maar zeker maakt de verteller kennis met de nieuwe wereld. De plek die hij kende als Mallorca heet nu Mediterrane Toeristenclub, kortweg Toerclub. Amerika en Rusland zijn van de aardbodem gevaagd door een atoomramp. De Verenigde Staten van Europa heersen over de wereld. De held van de roman valt als een blok voor Andrea, het androgyne boegbeeld van het regime, terwijl hij samenzweert met een netwerk van dissidenten om datzelfde regime omver te werpen. Op een dag zal hij moeten kiezen tussen liefde en loyaliteit.

Nu voor het eerst in het Nederlands vertaald en van een uitgebreid nawoord voorzien door Frans Oosterholt.

Llorenç Villalonga is geboren op 1 maart 1897 in Palma de Mallorca. Hij was een van de grootste twintigste-eeuwse schrijvers van Spanje die trouwens in het Catalaans schreef. Hij stond bekend als een eenzelvige en aartsconservatieve gentleman die het liefst in de achttiende eeuw had geleefd. Hij schreef een nostalgisch boek over het verleden van Mallorca, onder de titel Bearn o La sala de les nines, in het Nederlands verschenen onder de titel Het geheime leven van Toni de Bearn. Het opkomende massatoerisme in de jaren zestig was hem een gruwel en bewoog hem tot het schrijven van een inktzwarte toekomstvisie op Mallorca. Andrea Victrix is een grimmige maar ook hilarische en heel goed geschreven dystopie uit 1974, die in de afgelopen vijftig jaar alleen maar aan geloofwaardigheid heeft gewonnen. Op 28 januari 1980 overleed de Catalaanse schrijver in zijn geboorteplaats. Hij werd 82 jaar oud.

Bijpassende boeken en informatie

Duco Hellema – Rode Hulp

Duco Hellema Rode Hulp recensie en informatie nieuwe Bob de Winter thriller die zich in de winter van 1949 in Amsterdam afspeelt. Op 8 oktober 2025 verschijnt bij Uitgeverij Prometheus de nieuwe Koude Oorlog thriller van Duco Hellema. Hier lees je informatie over de inhoud van het boek, de auteur en over de uitgave.

Duco Hellema Rode Hulp recensie

Als voormalig hoogleraar geschiedenis met als bijzonder aandachtgebied de periode van de Koude Oorlog beschikt Duco Hellema over grote hoeveelheid kennis over de jaren direct na de Tweede Wereldoorlog waar hij zijn reeks Bob de Winter thrillers zich laat afspelen.

Het is de herfst van 1949 wanneer Bob de Winter een telefoontje krijgt uit New York waarin hem wordt meegedeeld dat zijn moeder is overleden. Zij is vlak voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog halsoverkop naar Amerika gegaan samen met haar zoon. Bob is na de oorlog teruggegaan naar Amsterdam en maar zij is daar gebleven. Hij besluit naar New York te reizen om bij haar begrafenis aanwezig te zijn.

In New York ontvangt hij van de Amerikaanse partner van zijn moeder onder andere een koffertje waarin papieren en andere zaken zitten die te maken hebben met haar activiteiten voor De Rode Hulp, een organisatie die Duitse communisten hielp vluchten uit Nazi-Duitsland. Zijdelings heeft Bob de Winter wel iets vernomen van deze activiteiten. Maar veel weet hij er niet vanaf en hij besluit uit te zoeken wat er zich in deze periode heeft afgespeeld met zijn moeder. Als snel komt hij erachter dat echo’s van de gebeurtenissen van toen nog doorklinken in het heden en de speurtocht blijkt niet zonder gevaren.

De politieke verwikkelingen rondom communisten voor en na de oorlog verwerkt Duco Hellema in deze boeiende thriller. Verwacht geen heftige actiethriller. Nee de kwaliteit van dit boek is vooral te vinden in de sfeertekeningen van de periode waarin de effecten van de Koude Oorlog voelbaar worden, maar ook schetst de nog altijd schrijnende en ongelijkwaardige verhoudingen tussen mannen en vrouwen. Kortom waarin Hellema vooral slaagt is op boeiende wijze een tijdbeeld te schetsen van het behoorlijk bekrompen Nederland van kort na de oorlog. Bovendien weet hij de kwaliteit die ook de voorgaande twee thrillers boden goed vast te houden. Gewaardeerd met ∗∗∗∗ (uitstekend).

Duco Hellema Rode hulp

Rode Hulp

Bob de Winter thriller 3

  • Auteur: Duco Hellema (Nederland)
  • Soort boek: Nederlandse thriller
  • Uitgever: Prometheus
  • Verschijnt: 8 oktober 2025
  • Omvang: 312 pagina’s
  • Uitgave: paperback / ebook
  • Prijs: € 23,99 / € 13,99
  • Waardering redactie: ∗∗∗∗ (uitstekend)
  • Boek bestellen bij: Boekenwereld / Bol / Libris

Duco Hellema Rode Hulp recensie

Als voormalig hoogleraar geschiedenis met als bijzonder aandachtgebied de periode van de Koude Oorlog beschikt Duco Hellema over grote hoeveelheid kennis over de jaren direct na de Tweede Wereldoorlog waar hij zijn reeks Bob de Winter thrillers zich laat afspelen.

Het is de herfst van 1949 wanneer Bob de Winter een telefoontje krijgt uit New York waarin hem wordt meegedeeld dat zijn moeder is overleden. Zij is vlak voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog halsoverkop naar Amerika gegaan samen met haar zoon. Bob is na de oorlog teruggegaan naar Amsterdam en maar zij is daar gebleven. Hij besluit naar New York te reizen om bij haar begrafenis aanwezig te zijn.

In New York ontvangt hij van de Amerikaanse partner van zijn moeder onder andere een koffertje waarin papieren en andere zaken zitten die te maken hebben met haar activiteiten voor De Rode Hulp, een organisatie die Duitse communisten hielp vluchten uit Nazi-Duitsland. Zijdelings heeft Bob de Winter wel iets vernomen van deze activiteiten. Maar veel weet hij er niet vanaf en hij besluit uit te zoeken wat er zich in deze periode heeft afgespeeld met zijn moeder. Als snel komt hij erachter dat echo’s van de gebeurtenissen van toen nog doorklinken in het heden en de speurtocht blijkt niet zonder gevaren.

De politieke verwikkelingen rondom communisten voor en na de oorlog verwerkt Duco Hellema in deze boeiende thriller. Verwacht geen heftige actiethriller. Nee de kwaliteit van dit boek is vooral te vinden in de sfeertekeningen van de periode waarin de effecten van de Koude Oorlog voelbaar worden, maar ook schetst de nog altijd schrijnende en ongelijkwaardige verhoudingen tussen mannen en vrouwen. Kortom waarin Hellema vooral slaagt is op boeiden wijze een tijdbeeld te schetsen van het behoorlijk bekrompen Nederland van kort na de oorlog. Bovendien weet hij de kwaliteit die ook de voorgaande twee thrillers boden goed vast te houden. Gewaardeerd met ∗∗∗∗ (uitstekend).

Flaptekst van de nieuwe Bob de Winter thriller van Duco Hellema

Amsterdam, oktober 1949. De politieke atmosfeer wordt steeds grimmiger. De Koude Oorlog is in alle hevigheid losgebarsten en Nederland is toegetreden tot de NAVO. Met advocaat Bob de Winter gaat het steeds beter. Hij heeft zelfs een tweedehands Morris Minor op de kop getikt.

Maar dan krijgt hij in het holst van de nacht een telefoontje uit New York. Zijn moeder is overleden. In haar nalatenschap zijn aantekeningen gevonden. Over de dood van een Duitse vluchteling, vlak voor de oorlog, toen ze nog in Amsterdam woonde. Een kwestie die haar kennelijk altijd is blijven bezighouden.

De Winter besluit zich in de zaak te verdiepen. Daarbij stuit hij al snel op een mysterieuze organisatie die de Internationale Rode Hulp heette. Een communistische organisatie, zo lijkt het. Ondertussen groeit zijn twijfel. Heeft zijn moeder fouten gemaakt? Is er zelfs een moord gepleegd? Is ze daarom begin 1939 halsoverkop uit Amsterdam vertrokken en naar Amerika uitgeweken?

Duco Hellema is geboren in 1950. Hij is emeritus hoogleraar geschiedenis. Hij publiceerde verscheidene boeken over de Koude Oorlogsperiode. Rode Hulp is zijn derde Bob de Winter-thriller. Eerder verschenen Rendez-vous in Praag (∗∗∗∗) en De man in de Amstel (∗∗∗∗).

Bijpassende boeken

Douglas Kearney – I Imagine I Been Science Fiction Always

Douglas Kearney I Imagine I Been Science Fiction Always review, recensie en informatie bundel van de Amerikaanse dichter. Op 8 april 2025 verschijnt bij Wave Books de nieuwe dichtbundel van Douglas Kearney, de uit de Verenigde Staten afkomstige dichter. Een Nederlandse vertaling van het boek is niet verkrijgbaar.

Douglas Kearney I Imagine I Been Science Fiction Always review en recensie

En
ook hij.

In de trein van elders naar zuid nee in de trein van Utrecht naar Arnhem en later ook de bus was wat ik zeg. Wat ik zeg was dat er een vader was en een zoon en een trein en een bus en een stad en een andere stad en een boek en een dichter. De zoon zat, en reisde, en las. De vader ging dood. De vader ging dood in Arnhem. Ik was die zoon. Mijn vader was die vader. What I Say was het boek.

Ik
ging. Ik ging om hem nog één keer te zien. Ik ging om hem een allerlaatste keer te zien.

En om
te delen. Te lezen. Misschien jazzpoëzie misschien want al zo lang deelden we jazz en deelden we poëzie. De woorden die me op dat moment doorstroomden waren die van de experimentele dichters in een anthologie die ik ergens opgeduikeld had, je kon het jazzpoëzie noemen of beatpoëzie of postmoderne poëzie of poëzie zonder meer (konkrete poëzie, iemand?), en het waren die woorden die ik ging fluisteren als ultieme boodschap in zijn morfinedrip.

(braaksel als articulatie)
(is het het gewicht van woorden en ze zullen zeggen dat het nooit gebeurd is)
(ik voel de halfgegeten appel klem zitten onder me in de auto)

Dat was mijn tocht. Woorden in zijn doodgaan te fluisteren was mijn tocht.

Dus
las ik.

Ik las.
Soms zei ik
dingen.
Las van.
Harems van drums die aan mijn voeten likken.
Ingevette vleugels.
Verduisterende wolken.
Stille zeeën.

(was het jazz genoeg voor je pappa?)
(weet je nog van de black dada nihilismus pappa?)
(waren het de woorden die we prevelden, pappa, als we whisky dronken en kaartten terwijl iedereen rond ons naar bed ging?)

Iets van dat alles zong me hier weer tegemoet. Ik stel me voor ik ben wetenschappelijke fiksie geweest altijd. Deze hier Douglas Kearney, hij behoorde tot de stemmen die het welsprekendst tot mij spraken in die anthologie waar ik dan & daar uit voorlas en de kans is niet nihil dat het effectief woorden van Douglas Kearney waren die de oren van mijn stervende vader bereikten.

(en iemand bracht me terug naar huis in een auto)
(en ik dacht:)

Zou het ook niet hier kunnen zijn?
Alfabet is een roman.
Poëzie is overal.

Water de gedachtegang de idee stil deur sukses wachtwoord regen pijn muur oogst regressie obsessie maagzuur lijm glimlach tranen punt zwart pedaal gas zand wolken situatie geluk firmament honderd pinda’s slagzin mus troost moeder fiets tafel buiten boodschap mond leuning stoel bedeesd zien vrouwelijkheid schoensmeer oost akkers landweg helikopter spiegel onzin toekomst geluid schaduw zolder drift vis onrecht blos moord getuige god standbeeld bedwang veren lamp tram beweging kelk kwelling eekhoorn

Zegt iemand
(zegt wie)
geen gedicht is ook een gedicht

Zegt iemand
(zegt wie)
waaristwerkvan

Laat me u dus verzekeren dat het niet zonder emoties was dat ik daar zat in mijn leesstoel met in mijn handen I Imagine I Been Science Fiction Always van Douglas Kearney, de man van wie er werk, naast dat van anderen, was opgenomen in What I Say. Innovative Poetry by Black Writers in America, een anthologie uit het tumultueuze jaar 2015, toen mijn dochter geboren werd en mijn vader stierf. Maar. Daar heeft de dichter natuurlijk geen zaken mee, dat zit alleen maar in mijn hoofd. Douglas Kearney is niet de tijd die hij bij mij oproept, en deze bundel is zoveel meer dan handenvol associaties aan een veelbewogen jaar. Maar dat is poëzie. Poëzie is alle associaties die het is, en dan nog meer. Steeds weer meer. Poëzie is altijd meer dan poëzie alleen. En deze poëzie zeker.

Zegt Linda Mence:
een symbool is niet een overstijging van het persoonlijke
een symbool is persoonlijker dan een biografie

Maar ook heeft Linda Mence het over “woorden wisselen die heel hun zwijgen lang hebben staan gisten”.
En dat
vond ik mooi.

In bad
dacht ik even Misschien is dat maar dan omgedraaid een werkbare definitie voor de poëzie die Douglas Kearney bedrijft (bedrijf je poëzie?): woorden tot zwijgen laten gisten.

Maar neen.
Dit is geen zwijgen.
Dit is misschien wel het ultieme tegendeel van zwijgen.

(te klasseren is dit wel dit heeft een naam dit noem je visuele poëzie)|
(zieteratuur noemde iemand dat maar dat vond ik wel een heel klein
beetje een flauwzinnige woordspeling)
(maar dan weer alle woordspelingen zijn flauwzinnig)

Dus:

Poëzie tot beeld. Beeld tot poëzie.

&
verder teruggeworpen in de tijd
(altijd maar verder)
(is dat niet wat kunst doet? je werpen naar waar je momenteel niet bent? je verre houden van je hier en nu?) –
Ik was een jaar of twintig toen ik een foto zag van iets dat me op eerste gezicht toch duidelijk een installatie leek te zijn: rubberen banden gespannen van pilaar naar pilaar in een verder lege fabriekshal. Alleen had de kunstenaar, Dan Geesin, er deze titel aan gegeven: painting. Meer nog dan het kunstwerk zelf trof die titel me. Iets wat weinigen als schilderij zouden beschouwen glashard “Schilderij” noemen, dat was een daad. Kunst zat hem hier in de titel. Goede kunst heeft lak aan grenzen. Span rubberen banden waar je niet schilderen kunt. Schreeuw wat je niet zingen kunt. Verbeeld wat onverwoordbaar is. Sedert ik -ook al weer in mijn twintigs- K. Schippers kennenleerde, heb ik me altijd gegrepen geweest door literatuur die door het talige heen breekt. En nergens gebeurt dat nadrukkelijker dan in poëzie van deze soort, “visuele poëzie” ja.

Wat Douglas Kearney hier doet:
visualiseren, zo goed met als ook doorheen woorden. Van ostaijeneske woorddansen via beeldloze strips naar collages of gewoon regelrechte schilderijen: hier zingt poëzie zich los van literatuur. Hier wenst poëzie niet langer een (sub)categorie te zijn; hier eist het een autonoom leven op.

Precies dat.

I Imagine I Been Science Fiction Always eist
I Imagine I Been Science Fiction Always zingt
I Imagine I Been Science Fiction Always danst
I Imagine I Been Science Fiction Always schreeuwt
poëzie tot beeld tot eigen kunstvorm tot autonoom leven.

Wat kun je dan als armzalig besprekerken nog zeggen? Zeggen dat het tien jaar samenbalt, en meer nog dan dat? Zeggen dat dit voor mij begon in 2015 en dwars doorheen 2025 heen voortleeft tot geeneind? Zeggen im Sein des Seienden geschieht das Nichten des Nichts? Zeggen de eieren van Gog zullen omarmd worden? Zeggen als je een gedicht kan parafraseren is het geen gedicht? (maar geen gedicht is ook een gedicht en alles overal) Of eenvoudigweg zeggen:

lees deze bundel!

Recensie van Tim Donker

Douglas Kearney I Imagine I Been Science Fiction Always

I Imagine I Been Science Fiction Always

  • Auteur: Douglas Kearney (Verenigde Staten)
  • Soort boek: gedichten, poëzie
  • Taal: Engels
  • Uitgever: Wave Books
  • Verschijnt: 8 april 2025
  • Omvang: 128 pagina’s
  • Uitgave: paperback
  • Prijs: € 25,95
  • Boek bestellen bij: Amazon

Flaptekst van de bundel van de Amerikaanse dichter Douglas Kearney

On the heels of Sho (winner, Griffin Poetry Prize) and Optic Subwoof (Pegasus Award in Poetry Criticism), Douglas Kearney’s visual poetry masterpiece, I Imagine I Been Science Fiction Always, pushes further into Kearney’s long-time practices of performance typography, collaging pre-existing media sources to create singular, multiplicitous texts that defy neat categorization. Through AfroFuturistic exploration of these techniques, Kearney presents a sustained consideration of precarious Black subjectivity, cultural production as self-defense, the transhistoric emancipatory logics of the preposition over, Anarcho-Black temporal disruption, and seriocomic meditations on the material and metaphysical nature of shadow. Engaging a rich history of visual poetics, I Imagine I Been Science Fiction Always almost predicts its endurance as a visionary work of genius.

Douglas Kearney was born in 1974 in the United States. He has published nine books ranging from poetry to essays to libretti. His most recent poetry book is I Imagine I Been Science Fiction Always, a collection of visual poetry. He is also the author of a collection of talks he presented for the Bagley Wright Lecture Series titled Optic Subwoof (Wave Books, 2022). His poetry collection, Sho (Wave Books, 2021), is a Griffin Poetry Prize and Minnesota Book Award winner, and a National Book Award, Pen America, Hurston/Wright, Kingsley Tufts, and Big Other Book Award finalist. He is the 2021 recipient of OPERA America’s Campbell Opera Librettist Prize, created and generously funded by librettist/lyricist Mark Campbell. Kearney is a 2022 McKnight Writing Fellow. A Whiting Writer’s and Foundation for Contemporary Arts Cy Twombly awardee with residencies/fellowships from Cave Canem, The Rauschenberg Foundation, and others, he teaches Creative Writing at the University of Minnesota–Twin Cities.

Bijpassende boeken en informatie

Victor Gijsbers – Oneindigheid

Victor Gijsbers Oneindigheid recensie en informatie boek en filosofische gids van de Nederlandse filosoof. Op  30 september 2025 verschijnt bij Boom Uitgevers het nieuwe boek van Victor Gijsbers. Hier lees je informatie over de inhoud van het filosofieboek, de auteur en over de uitgave.

Victor Gijsbers Oneindigheid recensie van Tim Donker

Of dat de bel gaat, en dat Boele voor de deur staat, die je kollega is uit een ander gebied maar die nu hier loopt, in jouw straat, jouw hoogsteigen straat, die niet de vorige straat is, waar hij trouwens ook gelopen heeft, hij volgt je spoor terug, nee heen, de nieuwe straat met een watertje en een bruggetje erover, wie was het weer die zo graag een bruggetje voor de deur zou hebben, het was geloof ik zomaar iemand, iemand op straat, niet deze straat, de straat waar je nu woont, de straat met het watertje en het bruggetje, de straat waar Boele nu staat met een pakje in zijn hand, het is voor jou, waarom belt hij daarvoor aan, het is niet zoon heel erg groot pakje, het had met gemak door de brievenbus gepast, misschien wil hij even een praatje maken, maar als je dan een praatje begint loopt hij al snel weer verder, hij heeft ook post voor de buren, en voor de buren van de buren, misschien was het geen goed praatje, denk je, het ging over politiek, iets met een zaag, dat vond hij niet goed, je gaat terug, naar de keuken, je was al aan het koken, zou hij hebben gezien dat je daar de hele tijd met een bol knoflook in je hand gestaan hebt?, en later, als het pruttelt, dit moet goed pruttelen, dit moet lang pruttelen, denk je, later dus, tijdens het pruttelen, open je dat pakje dat veel kleiner was dan je gedacht had.

Victor Gijsbers komt af met een boek over de oneindigheid en ik had het veel lijviger verwacht ja. Ik dacht dat gaat vast hardkaft zijn, en minimaal achthonderd pagina’s ofzo, de oneindigheid is groot maar boeken moeten ergens eindigen. Gijsbers al na 238 pagina’s. Ja. Ik weet. Die specificaties kun je allemaal zien als je een boek bestelt maar het ding is, filosofie bestel ik bijna altijd in een opwelling. Literatuur niet. Of een roman of een dichtbundel dik of dun is kan me soms net dat essentiële vertellen dat me over de streep trekt of erachter houdt, dan is ook schrijfstijl van belang, dan doe ik mijn voorwerk, grondig, niet altijd grondig genoeg, maar grondiger steeds, doch dit kwam langs in de nieuwsbrief van Boom Filosofie, en via een linkje las ik een stukje uit de inleiding en dat ging over kinderen en een keukentafel. Hoe er niet een uiterste getal is tot waar een mens kan tellen omdat je bij elk getal weer een getal kan optellen om tot bij het volgende getal te komen. Dat vond ik mooi. Als mens. Als vader. Mijn mooie lieve grappige wijze tienjarige dochter had die week net wat filosofie voorgeschoteld gekregen op school, een vraag was geweest of nergens ergens is (of nergens misschien), ik was in die stemming, in die stemming van kinderen, keukentafel en filosofie, en ik bestelde dus, een boek dat dunner uitpakte dat ik vantevoren bedacht had.

Gijsbers kwam als student natuurkunde met filosofie in aanraking; zodus hoeft het geen verwondering te wekken dat hij (ook) een wiskundig licht over de oneindigheid laat schijnen. Misschien ben ik bezig aan de volstrekt tegengestelde beweging. Ik liet de exacte vakken zo snel mogelijk vallen, kwam al de allereerste les wiskunde in het allereerste jaar op de mavo niet goed mee; natuurkunde en scheikunde kwamen achterop als nog grotere verschikkingen, het moest alles het raam uit, en wel zo snel mogelijk, ik hield, denk ik, teveel van nadenken, waardoor ik niks kon met vakken die voor het grootste gedeelte bestonden uit aannemen, aannemen dat het zo is, met deze getallen, deze natuurwetten, deze samenstellingen van deze vloeistoffen, maar eigenlijk was ik ook al geen echte alfa want aan rijen woordjes leren had ik om dezelfde reden een al even grote hekel terwijl mijn taalbegrip doorgaans goed in orde was, zoals keer na keer bij luistertoetsen en tekstverklaring wel bleek. Maar toen ik later in filosofie geïnteresseerd raakte, begonnen de hardere wetenschappen me al wat meer te trekken. Als iets wat ook een venster op de wereld kan zijn. Of verdere (filosofische) overpeinzing behoeft.

Waarom zou je niet het oneindige wiskundig benaderen, bijvoorbeeld? Is wat Gijsbers doet, in een hoofdstuk, en hiermee biedt hij de mens die maar twee jaar wiskunde heeft gehad, op de mavo dan nog, een verrassend bruikbaar handvat in de filosofie van het oneindige. Kardinaalgetallen, ordinaalgetallen, het was allemaal nieuw voor mij, en het was lang niet zo dor als ik bij aanvang vreesde; die Georg Cantor leek me eigenlijk best een boeiende figuur, Ω, en een symbool voor oneindigheid dat niet op deze computer zit maar het is niet de lemniscaat (die zit er wel op); de verzamelingenleer als droste-effect: hoe je nooit alle verzamelingen in een verzameling kunt stoppen want dan maak je een nieuwe verzameling en heb je dus niet alle verzamelingen in je verzameling. Aardigheidjes. Akkoord. Maar wel boeiende aardigheidjes. Een manier van zien die inderdaad van enige hulp kan zijn bij het filosoferen over oneindigheid met kinderen. Wat ik niet dagelijks doe. Maar ineens kon ik wiskunde gaan zien als iets dat in zichzelf oneindig is, waar ik het altijd als statisch had gezien, misschien kun je zoeven, langs al die getallen, waar nooit een einde aan komt, maar dan haalt Gijsbers in het navolgende hoofdstuk even fijntjes Wittgenstein aan die gezeid haadt dat wiskunde van menselijke makelij is en dat je er niks in kunt vinden dat er niet door mensen is ingestopt en je het dus juist niet moet zien als een eindeloos te exploreren terrein.

Al moet een mens wel iets met het gegeven dat in het oneindige het eindige nooit bereikt kan worden.

Je kunt aannemen dat het universum oneindig is, en daar steekhoudende argumenten voor geven.
Je kunt aannemen dat het universum eindig is, en daar steekhoudende argumenten voor geven,
Je kunt steekhoudende argumenten bedenken voor de (on)eindigheid van de tijd, je kunt het met Zeno eens zijn en menen dat Achilles de schildpad nooit kan inhalen omdat hij daarvoor een oneindige reeks handelingen moet voltooien en het voltooien van een oneindige reeks handelingen is onmogelijk. Je kunt duizelen bij oneindig grote getallen of je kunt Wittgenstein volgen en tot de conclusie komen dat je die duizeling alleen maar jezelf aan doet. Je kunt met Louis Blanqui menen dat een oneindig groot universum dat is samengesteld uit een eindige hoeveelheid stabiele atomen uiteindelijk wel in herhaling moet vallen zodat de kans zeer groot is dat er ergens in dat oneindige universum zich nog meer werelden bevinden zoals deze, met daarop mensen zoals wij, en misschien zelfs wel onze exacte dubbelgangers. Je kunt het met Quentin Smith eens zijn dat al onze handelingen zonder waarde zijn omdat geen enkele individuele handeling iets toevoegt (of afdoet) aan de totale hoeveelheid waarde in een oneindig groot universum, zeker niet als zich er in dat universum meerdere werelden bevinden met daarop mensen zoals wij, handelingen verrichtend zoals wij ze verrichten. Je kunt je daardoor laten verlammen. Je kunt niets doen. Je kunt wel alles willen doen. Wat moet je doen met zoveel oneindigheid, die je ook nog eens op schier oneindig veel manieren kunt benaderen.

Je helemaal in jezelf keren, alles niet groter maken dan je allerzelfste zelf groot is?

Gijsbers meent van niet. Hij haalt de ervaringsmachine van Robert Nozick erbij. Stel je voor dat je je hele leven in een machine zou kunnen slijten. Die machine tovert voor jou persoonlijk een prachtig en succesvol leven tevoorschijn. Je hebt een moje partner, je bent intelligent, je schijft een boek dat goed ontvangen wordt, misschien krijg je nog wel de nobelprijs voor de literatuur, en passant breng je wereldvrede, je bent een gevierd en geliefd mens. Je zou nooit weten dat het maar een virtueel leven is en dat je in werkelijkheid al je jaren in een machine hebt gezeten. Zou je willen? Of zou je niet willen? Nozick meent van niet, en Gijsbers valt hem daarin bij. Het zou immers niet echt zijn, en alles wat niet echt is, heeft geen waarde. Ik vraag me af of deze filosofen gelijk hebben in hun oordeel dat de meeste mensen nee zouden zeggen tegen een leven in de ervaringsmachine. Om te beginnen, leven we in zekere zin allemaal al in een ervaringsmachine. Ik doel hiermee niet op de idee dat we zomaar figuranten zouden kunnen zijn in de droom van een godheid of dat soort debiliteiten, of dat we nooit volledig kunnen uitsluiten dat heel het leven maar een door een demon bewerkstelligde hallucinatie is. Ik bedoel dat er geen ander “echt” is dan het “echt” in onze kop, en dat er geen toegang is voor ons mensen tot de buitenkopse werkelijkheid. Wat “alleen” maar in je kop gebeurt is niet perse onechter dan wat zich ook nog ergens daarbuiten bevindt (als Ding an sich ofzo, weetikveel). Bovendien valt de keuze tussen een “echt” leven vol armoede, uitzichtloze baantjes, eenzaamheid en vernedering (wat dat soort levens bestaat ook, Gijsbers) en een “louter” virtueel leven vol rijkdom, succes, liefde en lof misschien niet per se altijd in het voordeel van dat eerste uit. In een hierop gelijkend gedachte-experiment komt Gijsbers met de idee dat je bespot en uitgelachen wordt door je kollega’s – maar alleen maar achter je rug. Ze vinden je zielig, belachelijk, sneu en steken de draak met je maar ze vinden je zo zielig dat ze je hier nooit iets van laten blijken, en in je gezicht doen ze alleen maar aardig tegen je. Ook dit soort aardigheid zouden mensen afwijzen, meent Gijsbers want diene mens is klaarblijkelijk geobsedeerd door oprechtheid. Tsja. Als je er vlak voor je dood achter zou komen dat al het vriendelijks en moois en liefs dat je ooit op je levensweg ontmoet had allemaal maar nep was, zou dat nogal een schok zijn denk ik. Maar dan bedoel ik alles, ook wat je dacht te betekenen voor geliefden en vrienden en familie. Bepaalde categorieën mensen echter, en dit moge materialistisch klinken maar ik denk dat het zo is, hebben voornamelijk (of misschien zelfs alleen maar) instrumentele waarde voor elkaar. Kollega’s. Buren. Kennissen. Ze hoeven me niet echt te mogen. Als ze doen alsof is dat goed genoeg. Van kollega’s wil ik alleen maar dat ze bereid zouden zijn eens een keer een dienst van me over te nemen. Bij buren wil ik een ei kunnen lenen. En met kennissen een oppervlakkig nikspraatje maken als ik bij de slager op mijn beurt sta te wachten. Dieper dan dat kan de band wel gaan, maar dat hoeft niet. Oprechtheid en echtheid zijn niet altijd van richtinggevende waarde. Zelfs niet als we zoeken naar wat nog telt in het aangezicht van de oneindigheid.

Misschien wordt Gijsbers hier een beetje te prekerig?

Hij doorzoekt zelfgerichtheid nog wat verder. De miljonair op zijn jacht, bijvoorbeeld. Dat noemt Gijsbers obsceen. Omdat het bestaat “in een wereld waarin andere mensen geen schoon drinkwater, medicijnen of menstruatieproducten kunnen betalen” (het laatste lid in die opsomming vond ik een opvallende). In zichzelf een rake observatie, maar hoeveel rijkdom is precies obsceen wanneer je weet dat er ook mensen zijn die op een bankje in het park moeten slapen? Een kollega van mij vindt het onethisch om in een heel groot huis te wonen in tijden van woningnood. Wanneer is je huis te groot? Wanneer heb je teveel? Een jacht is klaarblijkelijk teveel ten overstaan van de armoede die ook in deze wereld bestaat. Om de hand in eigen boezem te steken: ik heb heel erg veel, echt wel heel erg veel, boeken. Goed, een deel ervan werd me ongevraagd op mijn recenseertafel geworpen, maar een niet onaanzienlijk deel kocht en bestelde ik zelf. Ten aanzien van mijn cd-verzameling is het nog erger: slechts een verwaarloosbaar klein deel kwam voort uit mijn roemruchte verleden als marginaal muziekrecensentje en al die zovele, zo heel erg veel vele andere cd’s kocht ik allemaal helemaal zelf. Is dat net zo obsceen als dat jacht? Wanneer moet je beschaamd zijn om wat je hebt? Gijsbers laat die vraag onbeantwoord. Maar duidelijk is wel dat hij de mensen hun besloten wereldje uit wil hebben.

Alles veil hebben voor je land dan? Nationalisme blijkt ook afkeurenswaardig. Ik weet niet of het wenselijk is om je politieke mening naar voren te brengen in een filosofisch werk, en zeker niet als het zo’n obligate mening is, maar iets over Gijsbers overpeinzingen ten aanzien van nationalisme wil ik wel kwijt. Volgens hem leidt nationalisme per definitie tot een soort van obscurantisme omdat nationalisten niet willen horen dat onze rijkdom gedeeltelijk is gebaseerd op een slavernijverleden. Je bent niet alleen maar een nationalist, je bent een extreem domme nationalist (voor zover al geen pleonasme) als je denkt dat de wereld voorbij je landsgrenzen ophoudt te bestaan. Zouden nationalisten al het kwaad dat hun land een ander land heeft aangedaan nu werkelijk ontkennen? Of zouden nationalisten sociaal-darwinisten zijn (dat zou me niet verbazen), en menen dat sommige naties andere naties mogen uitbuiten, dat het volstrekt in orde is met de wetten der natuur als de zogenaamd “moedige”, “avontuurlijke”, “ondernemende”, schepen bouwende volkeren parasiteren op andere? Het lijkt me een denkfout dat wie iets of iemand lief heeft de ogen sluit voor de slechte eigenschappen daarvan. Ik kan het geklier van mijn eigen kinderen in elk geval veel beter hebben dat het geklier van andere kinderen. Ik meen serieus dat mijn kinderen leuker, grappiger en intelligenter klieren dan alle andere kinderen.

Maar bij familie mag het ook niet stoppen van Gijsbers. Hij wijst de lezers in de richting van de potentiële oneindigheid. Er zijn altijd meer mensen te spreken, meer verhalen te horen, meer boeken te lezen, meer dingen te leren, meer zaken te ontdekken.

Diene mens zijn moeder schijnt over zijn hoofdstuk over het eeuwige leven gezegd te hebben dat dat duidelijk geschreven is door iemand die nog jong is. Hoewel Gijsbers maar negen jaar jonger is dan ik, komt gans zijn boek een beetje op mij over als “geschreven door iemand die nog jong is”. Zijn pleidooi tegen nihilisme, en voor “potentiële oneindigheid”, duiden niet alleen op een bevoorrechte, zeg “zeven vinkjes”-, positie (hier is duidelijk iemand aan het woord die schrijft, en leest, en intelligent is en goed in staat tot reflectie, omgeven wordt door academici of in ieder geval wat men “intellectuelen” pleegt te noemen; iemand die zich niet dag na dag hoeft af te beulen in één of andere fabriek en bij thuiskomst te moe is voor iets anders dan de maaltijd en wat SBS6 voor het bed alweer lonkt) maar ook op een bepaalde “jongheid van geest”. Ofwel: waartoe Gijsbers aan het einde op lijkt te roepen, werkt vooral voor wie nog niet blasé is (het leven brengt ons allemaal daar, vroeger of later) (hoewel, mijn opa is na zijn pensioen bij de Nederlandse Spoorwegen nog Russisch gaan studeren). Want dat de “potentiële oneindigheid” niet alleen kan enthousiasmeren maar evengoed een verlammende werking kan hebben, ontdekte ik reeds in de puberteit. Ik was in die dagen een metaalhoofd, als je dat zo kan zeggen. Toen ik als achtjarige in het bruiner dan bruine café waar mijn tante werkte de liveversie van Lola van The Kinks hoorde, was ik voor de rest van mijn leven (dacht ik toen) verkocht voor rock. Harde rock. Steeds hardere rock. Tot ik op mijn vijftiende of zestiende grindcore ontdekte. De elpee From enslavement to obliteration van Napalm Death leek me de allerextreemste elpee te zijn ooit gemaakt, en die moest ik hebben. En even later had ik hem. En ik was trots. Ik had hem. De hardste, bizarste, idiootste plaat die maar bestond. De zanger leek op een gekooid dier, de gitaren bruisten onophoudelijk uit de speakers en de drummer brak alle snelheidsrecords. En dat stond gewoon in mijn platenverzameling. Op mijn kamer. Dat had ik, dat luisterde ik, dat was in mijn bezit. Tot een klasgenoot een paar weken later naar me toe kwam met op zijn walkman een bandje met daarop wat liedjes van Sore Throat. In de Aardschok besproken als de band die Napalm Death liet klinken als een huisorkestje. Dat moest ik horen, vond die klasgenoot, en of ik wilde of niet: hij liet het me horen. En inderdaad. Het was nog net een tikje gestoorder, een tikje heftiger, een tikje extremer dan From enslavement to obliteration. Allicht dacht ik er toen niet in die termen over na, maar ik denk dat dit mijn eerste gewaarwording van de potentiële oneindigheid moet zijn geweest. Er was helemaal geen allerextreemste plaat ooit gemaakt, en die zou er ook nooit zijn. Het kon altijd wel nóg een tandje extremer. Was dit geworden van mijn liefde voor (rock)muziek? Een jacht naar de ultiem extreme plaat, een jacht die nooit zou eindigen? Daar en dan, op het schoolplein, hield ik op een metaalhoofd te zijn. Van lieverlee omarmde ik elke muziekstijl, iets wat ik nog steeds doe. Waarmee gezegd wil zijn dat het potentieel oneindige ook een eindigende uitwerking kan hebben (maar wat enerzijds eindigt, opent anderzijds nieuwe deuren dus).

En daar komt nog iets bij. In het geval van bovengenoemde extreme platen zijn de verschillen tussen de ene allerextreemste plaat en de volgende nog-net-iets-extremere plaat miniem. Bij Sore Throat, b’voorbeeld, viel eigenlijk vooral de zang op die iets gestoorder leek te zijn dan bij Napalm Death. Maar hoe anders is dat bij het leven met de potentiële oneindigheid zoals Gijsbers dat voorstelt? Ja, er zijn altijd meer mensen te ontmoeten, meer boeken te lezen, meer dingen te zien, er is altijd meer kennis te verwerven, er is altijd een volgende grens tot waar je verstaanshorizon kan worden opgeschoven. Maar de verschillen tussen wat je al kende en wat er nog bij komt, worden wel steeds kleiner totdat het “altijd nog meer” niet meer is dan oude wijn in nieuwe zakken. Tot een bepaalde leeftijd kan het potentieel oneindige erg inspireren, maar er kan ook een moment komen waarop je je schouders zult ophalen bij de gedachte aan alles wat er nog te ontdekken, te kennenleren, te vernemen, te zien valt.

“Oneindigheid. Een filosofische gids” zal dan ook wel het interessantst zijn voor een wat jonger publiek. Bij mij rees na lezing één vraag: hoe zou Gijsbers dit onderwerp benaderen als hij zestig is, of zeventig? Ik stel een deel twee voor, Gijsbers, door jou te schrijven over twintig jaar jaar. Dat boek zou namelijk wel eens briljant kunnen worden.

Victor Gijsbers Oneindigheid

Oneindigheid

Een filosofische gids

  • Auteur: Victor Gijsbers (Nederland)
  • Soort boek: filosofieboek
  • Uitgever: Boom Uitgevers
  • Verschijnt: 30 september 2025
  • Omvang: 240 pagina’s
  • Uitgave: paperback / ebook
  • Prijs: € 24,90 / € 19,90
  • Boek bestellen bij: Boekenwereld / Bol / Libris

Flaptekst van het boek van Victor Gijsbers de Nederlandse filosoof

Prikkelende verkenning van het oneindige – en verder.

Het oneindige is grenzeloos fascinerend. Als eindige wezens zullen we het oneindige nooit volledig kunnen vatten. Toch duikt het onderwerp telkens opnieuw op in de filosofie – we kunnen er kennelijk ook niet aan ontkomen. Filosoof Victor Gijsbers leidt de lezer langs de belangrijkste vragen over het oneindige in de wiskunde, de natuur, de werkelijkheid en het menselijk leven.

Via Aristoteles, Descartes, Nietzsche en Wittgenstein leren we hoe de mens het oneindige heeft proberen te temmen, of juist als God boven zich heeft gesteld. Aan het eind van de reis komen we uit bij Kant, die de eindige mens zag als maatgever van de werkelijkheid – maar een maatgever met een opdracht die hij nooit kan voltooien. Door na te denken over de oneindigheid zien we zowel de meest inspirerende als de meest tragische kant van het menszijn.

Victor Gijsbers is geboren in 1982. Hij studeerde natuurkunde en filosofie in Utrecht en is werkzaam als filosoof aan de universiteit Leiden. Eerder publiceerde hij bij Boom een vertaling van Wittgensteins Tractatus.

Bijpassende boeken

Eva Vriend – De waterzoon

Eva Vriend De waterzoon recensie en informatie boek over Jac. P. Thijsse, zijn zoon Jo en onze verhouding tot de natuur. Op 23 september 2025 verschijnt bij Uitgeverij Atlas Contact het boek van Eva Vriend en essay voor de Maand van de Geschiedenis, over Jac. P. Thijsse en zijn zoon Jo Thijsse. Hier lees je informatie over de inhoud van het boek, de auteur en over de uitgave.

Eva Vriend De waterzoon recensie

In het kader van de maand van de geschiedenis heeft Eva Vriend dit essay geschreven over de Jac. P. Thijsse, de schrijver van de door miljoenen Nederlanders gelezen Verkade albums en de man die de natuurbescherming in Nederland op de kaart zette en zijn zoon Jo die als waterbouwkundige een zeer belangrijke rol speelde bij de totstandkoming van de Afsluitdijk en de plannen voor de Deltawerken.

Eva Vriend moest zich in dit boekje van slechts zo’n 60 pagina’s duidelijk beperkingen opleggen. Desondanks is het gelukt om een mooi portret te schetsen van een vader en zoon die beiden een belangrijke rol speelden in Nederland. Centraal in het boekje staat de tegenstelling tussen vader, de natuurbeschermer en de zoon die vooral werkte aan de versterking van Nederland in de strijd tegen het water.

Een tegenstelling die er zeker was om dat natuur en bescherming van het land zo nu en dan op gespannen voet met elkaar stonden. Maar desondanks stonden vader en zoon elkaar niet naar het leven, sterker nog beide mannen waren in staat om over hun eigen schaduw heen te stappen.

Doordat het boek slechts een beperkte omvang heeft, heb je wel het gevoel dat er een familieverhaal achter schuil gaat dat het verdient om uitgebreider en in meer detail verteld te worden. Wellicht een klus die Eva Vriend nog aan zal gaan en anders ligt het schrijven van de dubbelbiografie van vader en zoon Thijsse te wachten op een ieder die deze klus wil klaren. Het boek is gewaardeerd met ∗∗∗∗∗ (zeer goed).

Eva Vriend De waterzoon

De waterzoon

Jac. P. Thijsse, zijn zoon en onze verhouding tot de natuur

  • Auteur: Eva Vriend (Nederland)
  • Soort boek: familiegeschiedenis
  • Uitgever: Atlas Contact
  • Verschijnt: 23 september 2025
  • Omvang: 64 pagina’s
  • Uitgave: paperback / ebook/ luisterboek
  • Prijs: € 7,99 / € 7,99
  • Waardering redactie: ∗∗∗∗∗ (zeer goed)
  • Boek bestellen bij: Boekenwereld / Bol / Libris

Flaptekst boek van Eva Vriend over Jac. P. Thijsse en zijn zoon

Essay maand van de geschiedenis 2025, met als thema: natuurlijk.

In hoeverre mogen we ingrijpen in de natuur? Die vraag loopt als een rode draad door de familiegeschiedenis van Jac. P. Thijsse. In zijn populaire Verkade-albums leerde hij Nederland begin vorige eeuw om de natuur te koesteren. Zijn zoon Jo Thijsse keek anders naar zijn omgeving: hij werd de wetenschappelijke man achter de Afsluitdijk en de Deltawerken.

Aan de hand van de levens van vader en zoon Thijsse onderzoekt Eva Vriend in dit essay de grenzen van maakbaarheid. ‘De waterzoon’ laat zien hoe onze verhouding tot de natuur steeds opnieuw verandert. Zo biedt dit onbekende verhaal, juist in tijden van stikstofproblemen, afnemende biodiversiteit en klimaatcrisis, een verrassend historisch perspectief op actuele vragen.

Eva Vriend is geboren in 1973 in de Noordoostpolder. Ze is historicus en schrijver. Ze groeide op in de Noordoostpolder. Haar bestseller Het nieuwe land (2013), over de ontstaansgeschiedenis van Flevoland, werd genomineerd voor de Brusseprijs en de Libris Geschiedenis Prijs. In 2015 verscheen De helpende hand. In 2020 verscheen Eens ging de zee hier tekeer (∗∗∗∗). De laatste twee boeken stonden op de shortlist van de Libris Geschiedenis Prijs en werden ook als tv-serie uitgezonden. In 2024 verscheen haar boek over het voormalige eiland schokland, Het eiland van Anna.

Bijpassende boeken

Dik van der Meulen Meester in het paradijs recensieDik van der Meulen (Nederland) – Meester in het paradijs
Jac. P. Thijsse en het landschap
biografie
Uitgever: Querido
Verschijnt: 12 november 2025

Rinske Bouwman – Korstmos

Rinske Bouwman Korstmos recensie en informatie over de inhoud van de tweede roman van de Nederlandse schrijfster en theatermaker. Op 23 september 2025 verschijnt bij Uitgeverij Orlando de nieuwe roman van Rinske Bouwman, de uit Nederland afkomstige schrijfster.

Rinske Bouwman Korstmos recensie van Tim Donker

Je dacht dat wij het waren. Maar we waren het allemaal.

Want als ze je met het mes op je keel komen vragen waar het over gaat, dan zou je misschien zeggen dat het gaat over een buschauffeur die zorgt zijn aan kanker stervende vrouw.

Maar neen. Daar gaat het niet over. Niet echt.

Of wel echt. Maar toch niet.

In ieder geval is Marius, de hoofdpersoon van Korstmos, buschauffeur. Thuis, in de huiskamer, ligt Philo als uitbehandelde kankerpatiënt dood te gaan. Steeds is de verwachting dat ze het volgende jaar niet meer zal halen. Maar steeds weer haalt ze de volgende jaren, en ook de daarop volgende. Ooit was ze niet ziek, toen waren Philo en Marius gewoon man en vrouw in plaats van zieke en verzorger, en in die dagen ontwikkelde Philo computerspellen. Hoe heet dat. Ze weet veel van computers en internet, en om haar man zich meer te laten voelen dan buschauffeur en verpleger tipt ze hem The Otherworld. Een spel op internet, waarin je een alternatief leven kan leiden. Het spel bevalt Marius. Het bevalt hem zeer. Hij organiseert er feesten op een eiland, feitelijk besloten feesten al wordt die beslotenheid steeds opener. Daarnaast fokt hij tijgers. Die kunnen andere bezoekers van The Otherworld dan houden als afgerichte huisdieren. Hij leert mensen kennen. Liv bijvoorbeeld, die in het werkelijke leven ergens in Leeds woont en waarmee Marius in The Otherworld trouwt. En andere mensen. Vrienden van Liv, bezoekers van zijn feesten. Gaandeweg wordt The Otherworld meer en meer een parallelle wereld, een bestaan naast zijn andere bestaan.

Zoals in haar debuutroman, Een soort eelt, laveert Bouwman ergens tussen alledaags en uniek. Kanker bestaat. Buschauffeurs bestaan. Doodgaan bestaat. Internet bestaat. En ik ken er niet zoveel van, maar spellen als The Otherworld zullen ook wel bestaan.

Al heeft niet iedereen een stervende vrouw in huis, of een spel waarin hij tijgers fokt.

Maar in handen van Bouwman wordt het alledaagse surreëel. En het surreële juist weer heel, euh, alledaags.

Want Marius praat telepathisch met dieren. In ieder geval voert hij in gedachten hele gesprekken met een merel, een mier, een schaap, een egel, of met Ruud, hun kat. Tegen dat er een tijger opduikt in het huis waar Marius en Philo wonen kijkt de lezer daar eigenlijk al niet echt meer van op. Het dier gaat ook mee op de bus, zit in een kuipstoeltje, ach, eigenlijk heel normaal. Niemand ziet de tijger behalve Marius. Of. Nee. Misschien. Toch.

Eerst dacht ik dat Marius de tijger had meegenomen uit The Otherworld. Dat het iets zei over virtuele werelden en echte werelden, en dat die niet zo makkelijk te scheiden zijn als wel aangenomen wordt. Dat je iets meeneemt uit wat (of wie) je “slechts” “online” kent, en dat uiteindelijk ook je gewone (je “offline”) (?) bestaan beïnvloedt. Maar later wordt in het boek zelf gesuggereerd dat de tijger staat voor rouw. Dat Marius eigenlijk al jaren afscheid aan het nemen is van Philo. Maar Philo blijft hier, jaar na jaar, waardoor zijn rouw ergens blijft steken (en materialiseert als tijger) (ook dat is doodnormaal in een boek van Bouwman) (veranderde er in Een soort eelt niet iemand stukje bij beetje in een yak?). En dan volgt er ten aanzien van de tijger vrijwel op het einde nog een onthulling die de “gematerialiseerde rouw”-lezing weer enigszins op losse schroeven zet.

Want hoe zeg je dat? Ja, ik weet hoe ik het zou kunnen zeggen. Ik zou hier en nu een achterlijkheid als “Niets is wat het lijkt bij Rinske Bouwman” uit het klavier van mijn kompjoetur kunnen rammen. Maar dat is zo’n afgrijselijke dooddoener dat niemand dat nog serieus neemt. Soms is taal stuk gebruikt. Dan is de betekenis ervan versleten. Maar je kunt in dit boek diverse malen peinzen dat je wel zo’n beetje weet hoe het zit, en dan blijkt het bladzijden later toch vooral niet zo te zitten.

Zelfs het achterplat is wat mij betreft abuis (of “zelfs”, een achterplat slaat wel vaker de plank mis). Er ontstaan niet per se “barstjes in de evenwichtige symbiose tussen Marius en Philo”. Maar ze zijn al tijden niet meer op dezelfde bladzijde. Marius verzorgt iemand met een terminale ziekte. Hij is de sterke, de gevende, de geduldige, degene die nooit iets voor zichzelf mag vragen, die in geen jaren meer een gelijkwaardige partner kan zien in zijn vrouw. Philo is degene die doodgaat, opgegeven is, steeds minder zelfstandig kan, alle hulp in grote dankbaarheid dient te aanvaarden, voor haar verjaardagen alleen nog maar doe-dingen krijgt als een saunabon of een ui (dan staat dan voor “een uitje”) (ja) want waarom zou je een stervende nog iets blijvends geven? Dat zijn zulke verschillende posities dat het evenwicht vanzelf een beetje zoek raakt. Maar wie er “eigenlijk” de overlever is, en wie de vegeterende is nog niet eens zo zeker.

Dat is Bouwmans kracht.

Eerst verdacht ik haar nog wel van mooischrijverij. Aan het begin van het boek zit een scene waarin de “kamera”, als ik dat zou mag noemen, of, zeg, haar pen, zich langzaamaan terugtrekt uit het huis van Philo en Marius en op straat belandt waar een klein meisje met chocomel in haar rugzak huilt bij het zien van een dode duif in de goot. Waarom dat meisje, waarom die chocomel, waarom die duif, hier begint het larmoyant te worden dacht ik, moeten er nou zoveel mogelijk tere beelden bij elkaar gepropt worden, is dat er niet een beetje over, is dat niet een beetje als ingetogen pianomuziek bij een verdrietige scene in een film, voor wie nog niet begrepen had dat het allemaal heel erg droevig is: hier is de muziek (in dit geval in de vorm van een dode duif). Maar het meisje krijgt een rolletje in het boek, weliswaar een verwaarloosbaar bijrolletje dat met een heel dun flintertje aan de verhaallijn van Philo en Marius vastgeplakt zit maar dat maakt niet uit, fragementarisme is alleen maar mooi, brokstukken van verschillende levens overal.

Verschillende levens ja.
Want nu heb ik u waar ik u hebben wil.
Ik dacht dat wij het waren maar we waren het allemaal.

Hoe bijzonder het leven van Philo en Marius ook is, het is ook het uwe.
Waarheen het gaat enzo. Allemaal richting de dood toch? Het lijkt een beetje flauw om mee af te komen maar de stervende Philo die maar niet sterft deed me denken aan de woorden die Frank Zappa sprak tegen een journalist die hem opbelde om te vragen of zijn ziekte terminaal was: “Alles is terminaal!”. Of dan Marius. Die niet echt op de bus wilde werken, het is maar tijdelijk, het is maar voor nu, hij kan anders, hij kan meer, niet dat hij het niet prettig vind op de bus, nee, integendeel zelfs, maar het is toch maar voor even. Bekend? Misschien wel, toch? Je dacht dat het alleen maar voor erbij was, een tijdje, je was zzp’er, je was een eigen bedrijfje aan het oprichten, het ging nog niet zo florissant alleen en je had er even een tijdelijke vaste inkomstenstroom bij nodig om te kunnen opstarten, jajaja, en voor je het weet werk je ineens 22 jaar bij de post en is dat hele eigen bedrijfje nergens meer. Of buschauffeur dus. Je dacht dat jullie het waren maar jullie waren het allemaal. In de gesprekken die Marius met de dieren voert, gaat het ook nogal eens over hoe je je leven moet inrichten. Er is een schaap dat een pleidooi houdt voor radikaal kollektivisme; een egel houdt een pleidooi voor radikaal individualisme. Een mier zit daar een beetje tussenin. Hij vertelt Marius een moje legende die onder mieren leeft: de eeuwige cirkel. Mieren die mieren achterna lopen, niemand weet alleen dat er geen voorste meer is en dat ze elkaar in een gigantische cirkel achterna blijven lopen. Dat verwoordt wel vrij kernachtig mijn angst voor elk kollektivisme: niemand denkt nog zelf na wanneer volgzaamheid het grootste goed is geworden. Daar kunt u Claude Lefort nog wel op na lezen. Of René ten Bos. Of Giorgio Agamben. Of Mattias Desmet. Of denk terug aan de van de gele hond gescheten coronajaren: de mensen die toen zeiden dat het totalitarisme niet was geïnstalleerd: dat zijn die mieren (de overheid zei u wanneer u uit werken mocht gaan, de overheid zei u dat uw kinderen niet naar school mochten gaan, de overheid zei u dat ongevaccineerden niet welkom waren in de horeca, de overheid zei u dat u zonder beflap voor uw bakkes geen boodschappen mocht gaan doen – als dat geen totalitarisme is, wat dan wel?).

En zo.
Ja zo inkt Bouwman haar woorden rechtstreeks op, en ook nog wel dwars door uw huid. Ik ging kapot bij de scene waarin Ruud dood ging. Huilen. Maar echt keihard, mijn dochter schrok ervan, wat is er met jou. Was er de hele verdere dag ook nog verdrietig van (zelfs nu ik deze woorden schrijf wellen de tranen wederom in me op). Dat is starkschrijven (wat iets anders is dan mooischrijverij). Of misschien is dat alleen maar mijn hele grote hart voor katten dat opspeelde.

Goed ook dat Bouwman losse eindjes laat. Waar ze zelf staat in de keuzes die de dieren Marius voorleggen, blijft onuitgesproken: Korstmos wordt nergens prekerig. Of uitleggerig. Het meisje met de duiven duikt een paar keer op, en verdwijnt dan weer. Net zoals mensen op The Otherworld, Marius’ virtuele wederhelft Liv voorop. Waar iedereen heen gaat, waar iedereen blijft? Uw gok is zo goed als de mijne. Of “de gedaante”, die ook nog in het boek voorkomt. Een gedaante die door afvalcontainers struint, doorheen straten stombelt. Eerst dacht ik dat het een zwerver was. Toen dacht ik dat het De Dood was die wacht op zijn kans met Philo. Daarna dacht ik dat het misschien stond voor het monsterlijke mombakkes dat Het Leven Zelve niet zelden opzet. Nog weer later dacht ik er niks meer van, en ook dat doet Bouwman goed: de lezer laten meedeinen op de golven van het verhaal. Niet van alles hoef je iets te denken. Niet alles behoeft een of andere verklaring. Niet alles moet logisch zijn. De dingen zijn. Rare dingen, ongrijpbare dingen, of juist het allertriviaalste der dingen. Het is er. Alles is er nog. En zolang het er nog is, is er nog leven.

Korstmos is een bloedmooie roman die mogelijkerwijs sommige petten te boven zal gaan. Maar daar is het goed toeven voor romans: vlak boven sommige petten. Precies daar moet je zien te geraken als schrijver.

Rinske Bouwman Korstmos

Korstmos

  • Auteur: Rinske Bouwman (Nederland)
  • Soort boek: Nederlandse roman
  • Uitgever: Uitgeverij Orlando
  • Verschijnt: 23 september 2025
  • Omvang: 224 pagina’s
  • Uitgave: paperback / ebook
  • Prijs: € 22,99 / € 14,99
  • Boek bestellen bij: Boekenwereld / Bol / Libris

Flaptekst van de tweede roman van Rinske Bouwman

Marius is buschauffeur, beginnend vogelaar en mantelzorger van zijn vrouw Philo, die al jaren langer leeft dan verwacht. Als game developer tipt ze hem The Otherworld, een online virtuele wereld, waar mensen van over de hele wereld samenkomen en zichzelf kunnen zijn, of juist helemaal niet.

In The Otherworld koopt Marius een eiland van pixels en hij begint een diervriendelijke tijgerfokkerij, waar hij elke vrijdagavond een steeds drukker bezocht online feest geeft. Door nieuwe mensen te ontmoeten en een eigen sociaal leven op te bouwen bereidt hij zich zo goed mogelijk voor op een leven na Philo’s dood.

Hoewel ze al jaren samen zijn ontstaan er barstjes in de evenwichtige symbiose tussen Marius en Philo. Marius haalt inspiratie uit de natuur om hem heen. Hij krijgt tips van schapen, mieren en zijn eigen kat Ruud. Ook een zwaan probeert hem te troosten. Toch wordt de kloof tussen Marius en Philo groter, tot er een tijger in zijn huiskamer staat. Een echte, niet een van pixels.

​Rinske Bouwman is geboren in 1988. Ze is een Utrechtse theatermaker en schrijver. Haar voorstellingen speelden op verschillende festivals en in theaters in Nederland. Haar teksten zijn macaber en humorvol. Vaak is rouw een hoofdthema in haar werk, dat ze met een lichte toon en absurde inslag hoopvol maakt. Een soort eelt, haar debuutroman, verscheen in 2024.

Rinske Bouwman Een soort eelt recensieRinske Bouwman (Nederland) – Een soort eelt
Nederlandse debuutroman
Uitgever: Uitgeverij Orlando
Verschijnt: 11 januari 2024
Tim Donker recensie
Een cadeau voor de bespreker: het beste boek om alle voorgaande boeken mee te vergeten. Dit is een mooi boek. Dit is een poëties boek. Dit is ondanks dat hele grote verdriet een hartverwarmend boek…lees verder >

Bijpassende boeken

Claire-Louise Bennett – Dikke kus, dag-dag

Claire-Louise Bennett Dikke kus, dag-dag recensie, review en informatie nieuwe roman van de Engelse schrijfster. Op 18 september 2025 verschijnt bij Uitgeverij Koppernik de Nederlandse vertaling van Big Kiss, Bye-Bye, de roman van de uit Engeland afkomstige schrijfster Claire-Louise Bennett. Hier lees je informatie over de inhoud van het boek, de auteur en over de uitgave.

Claire-Louise Bennett Dikke kus, dag-dag recensie van Tim Donker

Mijn buurman, of feitelijk de vorige buurman, degene die mijn buurman was toen ik in het huis woonde waar ik hiervoor woonde, de Sergio, zei altijd dat je, als je het beste werk van een artist of band in handen wil hebben, er goed aan doet het vroege werk te kopen, de eerste drie, vier platen, want daarna treedt de vervlakking in en of dat altesaam van meden is en van perzen, dat weet ik zo net nog niet (Tom Waits maakte zijn mooiste platen met het drieluik, als het al een drieluik is Swordfishtrombones – Rain Dogs – Franks wild years, en toen was hij echt al tien jaar bezig platen te maken, platen vol met fijne grappige sfeervolle en zomwijlen zelfs ontroerende maar toch nooit echt wereldschokkende liedjes; Hood’s beste platen zijn de door Matt Elliott geproduceerde: Rustic houses, forlorn valleys en The cycle of days and seasons en alles wat daarvoor kwam en alles wat daarna kwam kun je gevoeglijk negeren, misschien op Cold house na, of Silent ’88; ik kan me voorstellen dat er mensen zijn die de eerste platen van Swans prefereren boven de hele achteropkomende discografie maar ik geef toch echt de voorkeur aan hun “afscheidsplaat” (zwanenzang, iemand?) Soundtracks for the blind en de eerste drie platen van na de comeback van 2010 en zwabber gans de weg is het pad van Simon Joyner: natuurlijk haalt weinig het bij Room temperature of Heaven’s gate maar veel latere platen als Step into the earthquake of Coyote butterfly kunnen zeker tellen kwa schoonheid en kippenvel en kroppen in kelen) maar wat ik me altijd sedert heb afgevraagd is of dit als losvaste richtsnoer ook opgaat voor schrijvers – een mens zou immers kunnen beweren dat een schrijver rondom zijn debuut nog onbevangen is, onbezoedeld zo je wil, en schrijft vanuit innerlijke noodzaak, passie, een geheel eigen poëtica maar ik acht het evenmin ondenkbaar dat een schrijver allicht een paar boeken lang moet zoeken naar zoiets als een eigen stem, dat literatuur een tijdje nodig heeft om uitgepuurd te raken, dat het trager groeit dan muziek & ik zeg nu maar wat.

Want had Koppernik ze niet in omgekeerde volgorde uitgegeven? Eerste Kassa 19, en toen pas het debuut van Claire-Louise Bennett: Poel? Alleszins las ik ze wel in die volgorde, en Kassa 19 had me verpletterd terwijl me de motor in Poel nog niet ganzelijk warmgedraaid leek. Het was een schoon warmdrajen, dat wel. Maar het miste een “iets” dat Kassa 19 had; een iets dat Claire-Louise Bennett bij Poel klaarblijkelijk nog niet gevonden had.

Stijgende lijnen, daar dacht ik aan, en met die gedachte onthaalde ik wat ik dan denk dat haar derde boek moet zijn (maar misschien hebt wij neerlanders nog wel meer gemist?). Zie daar maar eens aan te voldoen, Bennett. Een voorsprong waarmee ze al gelijk op achterstand staat.

Natuurlijk die achterlijke titel. Of de allereerste bladzijde. Ze herinnert zich de laatste keer dat ze haar (inmiddels ex-)lief Xavier zag, en die herinnering wordt ingeluid met de navolgende zin: “We hadden elkaar bijna een jaar niet gezien vanwege de pandemie.” Hum. Sja. Ik had al moeite met alle mensen die het heersende discours rondom corona voor zoete koek slikten en al die totalitaire regeltjes slaafs opvolgden (zo gemakkelijk is het dus om van een democratie een dictatuur te maken) maar het zo serieus nemen dat zelfs de liefde eraan opgeofferd mag worden, gaat nog wel iets verder dan domme gezagsgetrouwheid. Of een paar zinnen verder: “Het was zo’n vreemde plek om te gaan zitten dat ik zichtbaar verontwaardigd was.” Waarbij ik me afvraag hoe je als je niet toevallig net voor een spiegel staat eigenlijk weten kunt hoe zichtbaar je verontwaardiging was. Het is een rare manier om de mate van verontwaardiging aan te geven, en dit, zo kort op dat pandemiegezeik, zou bij om het even welke andere schrijver genoeg zijn om het boek voorlopig heel diep onderaan één van de stapels te proppen waar ik het voorlopig niet meer hoef te zien maar dit is niet om het even welke andere schrijver. Dit is Claire-Louise Bennett. Van Poel. En meer nog: van Kassa 19. Dus ik hou Dikke kus, dag-dag weg van de bodem der stapels, ik zit, in leesstoel, en blijf lezen.

En toegegeven: wanneer je je er aan overgeeft, neemt het je mee. En je vliegt. En je gaat. En het stuwt je voort. Want ze raast, Claire-Louise Bennett, ze raast. Voort. En verder. En vuts. Over dagdagelijksheden, over politiek, over vriendschap, over liefde. Ergens valt het woord dagboek, en misschien is dat wat het is: het dagboek van de nadagen van een liefde. Er was een relatie met een oudere man, Xavier. Een heel stuk ouder, want al volwassen toen Bennett, als je haar tenminste kan laten samenvallen met de ikverteller, nog niet eens geboren was; Xavier was getrouwd toen, en iets van een magnaat ofzo, een privébankier, hoe heet dat, ik ken daar niet zoveel van, een rijk en af en toe op de rand van legaal leven leidend, nu eens hier en dan weer daar, maar in de hedenlijn is hij 75 en Bennett (als zij het is) zal in de vijftig zijn (ze doet een beetje schimmig over haar geboortedatum maar in een oppervlakkig interviewtje dat in 2005 in één of ander Iers tijdschrift stond, zei ze dat ze in de dertig was). Die relatie is over, en het blijft onduidelijk hoe lang het geduurd heeft, hoe ver het ging, maar zeker is wel dat ze Xavier nog mist, en iets blijvends in haar heeft achter gelaten. En daarmee gaat zij nu doorheen haar dagen, en ze loopt en eet en slaapt en herinnert zich. Soms is het in al zijn trivialiteit grappig, zoals een keer dat ze gingen klagen over een high tea die niet was bevallen of de stress om een rekening die Xavier voor haar had afgesloten bij een bloemenwinkel zodat ze daar elke week bloemen kon gaan uitzoeken, maar Xavier had het te besteden bedrag op vijftig euro laten zetten en ze wist begot niet hoe ze elke week weer op vijftig euro moest uitkomen, en dan gaat het bladzijden lang over welke bloemen mooi zijn en welke niet, en welke bij elkaar passen, en dan komt ze op een keer toch nog bijna op vijftig euro uit want ze geeft een etentje en er moet drank en voedsel en jolijt en sfeer zijn en één van de gasten blijft maar met haar vingers door het venushaar gaan en venushaar kan daar niet tegen en dan weet ze niet zo goed of ze er iets van moet zeggen want ze wil geen zeikerd zijn en uiteindelijk duwt ze die gast maar een extra portie baklava in handen zodat haar vingers iets anders te doen hebben dan door venushaar gaan.

Soms is het grappig zonder de omweg langs dit soort truttigheid te nemen, zoals een snel heen en weer pingpongend gesprek tussen Xavier en de ikverteller over de resistentie die sommige dingen hebben tegen woorden. Woorden over woorden en over waar geen woorden voor bestaan.

Maar altijd raast het. Het is alsof Bennett tegenover je zit, op kaffee, en aan het woord is, en blijft, en ze praat en ze praat en ze praat en ze ratelt. Het komt over je heen. De zinnen overwoekeren je.

Soms zijn er flitsen. Xavier die als begroeting altijd Hoe is tie zei maar dan alsof het één woord is: Hoestie en dat katapulteerde me terug naar mijn dagen als kind, en ik kwam tussen de middag thuis om te eten, en mijn zussen zaten al op de middelbare school, en ik was alleen met mijn moeder en altijd vroeg ze Hoe is het, maar dan als één woord: Hoest, en dan stond ik en kuchte ik nadrukkelijk in mijn vuistje, dat was onze vaste grap, dan lachten we een beetje, in de keuken, want altijd in die dagen waren we in de keuken want we waren aan het eten, of samen aan het koken, of paneermeel aan het maken, of koffie aan het zetten; altijd waren we in de keuken, o die keuken in dat huis aan de Oudartstraat in Stiphout zie ik op elk (on)gewenst moment moeiteloos voor me.

Zulke flitsen.

Of andere flitsen.

Prachtig is een sexscene die zich afspeelt in een verlaten of leegstaand gebouw in London, er is een ik en een hij , de hij zou Xavier kunnen zijn, al lijkt dat niet waarschijnlijk op grond van hoe Xavier en de relatie met hem beschreven wordt; de scene op zichzelf detoneert al een beetje met de rest van de roman, zou ook op zichzelf kunnen staan, als prozagedicht, de muzikaliteit ervan, de manier waarop de taal brokkelt en tegelijkertijd kompleet vloeiend is, het ritme, de herhaling, het deed me, idioot genoeg, denken aan een sexscene die ik niet altelang geleden las bij Autran Dourado, over het algemeen ben ik nooit zo gecharmeerd van sex in literatuur, net iets te vaak wordt het plat of lomp of er wordt juist geprobeerd om er in verhullende, zogenaamd mojere, woorden over te spreken maar kiest men dan voor zulke idiote archaïsmen dat het onbedoeld lachwekkend wordt, of het licht dat erop geschenen wordt is gedimd en zoetsappig-romanties en nep en plastiek, maar hier, bij Bennett, is het, evenals laatst, bij Dourado, meer dan geslaagd en gaat het niet eens om de beelden, de sex, maar veeleer om de taal, de sex zit hem in de taal, de taal zelf is sex, alsof de woorden copuleren, weetikveel, jajaja, het is de taal die hijgt, tast, reikt, voelt, penetreert, tot een hoogtepunt komt, dit is zo mooi, dit is waarom ik zoveel hou van literatuur, van lezen, dit is wat taal vermag en het is zo’n voorrecht om daar keer na keer getuige van te mogen zijn.

Of ook. Hoe de ikverteller zich, ergens, voorstelt hoe het zou zijn om samen te wonen met Xavier, hoe zou het ontbijt zijn en hoe het diner; hoe schrijven dan een geplande activiteit zou worden in plaats van iets dan vanuit zichzelf de dag in vloeit, ze zou opstaan en zeggen dat ze even ging schrijven en Xavier zou zien, en ze zou zitten, en gaan schrijven, want nu moest ze wel, en achteraf, bij dat diner, de vragen erover, of het schrijven goed ging en fijn was en of ze zoveel geschreven had als ze wilde, hoe geforceerd dat allemaal zou zijn, de gedachten hierover zijn vervat in vermakelijke, opstandige, grappige, geheel navoelbare taal, en weeral is het zo bloed- en bloedmooi.

Zo ook. De mail die ze aan haar voormalig docent Engels schrijft over de kleur groen en waarin – ofnee dat moet je echt zelf gaan lezen dat is veel te prachtig om naverteld te worden.

Zulke flitsen.

Of ook.

Flitsen van ergernis. Toch. Ook. Nog. Soms. Iedere keer als ze het over “het virus”, “de lockdown”, “je booster” of “een zelftest” heeft, alsof dat vastomlijnde gegevens zijn die exact zó zijn als ze indertijd werden afgeschilderd en geen enkel weldenkend mens het in zijn botte hersens zal halen daar andere connotaties aan te verbinden of andere gevoelens over te koesteren zodat elke lezer geheel aan boord zal zijn met de consequenties die Bennett over deze dingen trekt en niets nog enige nader explicatie behoeft maar nee, ik dus niet Bennett, ik was nooit aan boord van dat schip en eigenlijk snap ik niet waarom iemand die zo onafhankelijk en kritisch in het leven lijkt te staan als deze hier ikverteller, die zo wars is van conventies dat ze zich soms ongepast gedraagt maar liever achteraf de gêne over beschamende vertoningen draagt dan saai en ordelijk en “aangepast” en voorspelbaar te moeten zijn: “Uiteindelijk kan het me niet veel schelen dat ik me laat meeslepen en mezelf voor schut zet. Het alternatief is doodgaan van verveling, het alternatief is opgewekt zijn en gewoon doorgaan, het alternatief is met een lepel mijn hersenen eruit scheppen, het alternatief is te veel drinken en zwijgzaam en verknipt worden, het alternatief is me helemaal niet vertonen en ik heb al deze dingen gedaan maar me af en toe laten meeslepen en mezelf voor schut zetten is uiteindelijk zoveel makkelijker te verdragen.”; dat iemand dus, die bij de alternatieven die ze hier noemt ook “coronavolgzaamheid” had kunnen zetten, geen enkele afstand kan nemen van wat overheden wensten op te dringen, maar was het in die van de gele hond gescheten coronajaren ook al niet mijn verbazing dat het juist de “intellectuelen”, de academici, de cabaretiers, en ja, de schrijvers waren die voorop liepen in deze afgedwongen deugdzaamheid? Ook een gesprek met een vriendin over Amerikanen en Amerikaanse politiek; presidenten (in die tijd Biden) is een beetje te obligaat naar mijn smaak maar Bennett blijft gelukkig over het geheel genomen ver genoeg bij deugliteratuur uit de buurt.

Zet de taal voorop, en niet de preken. Is wat de meestentijds doet.

Wat misschien nog wel het duidelijkst is bij de flitsen waarin ik niet precies weet waar ze het over heeft of over wie het gaat, zelfs niet honderd procent zeker wie er de focalisator is en dat is een andere sensatie waarvan ik heel veel hou als het om literatuur gaat: niet precies weten wat er nu eigenlijk aan de hand is. Je hangt in het luchtledige, zonder ankerpunten, je kunt het niet verbinden aan je eigen referentiekader (oja dat heb ik ook, dat ken ik, dat maak ik ook wel eens mee), je hebt alleen maar de taal om je op te concentreren en dat is puur genot bij Bennett – vanwege de kadans, het meanderen, de woordendans.

Dikke kus, dag-dag is een babbelboek. Een briljant babbelboek. Maar een babbelboek nooitdeminder. Het heeft me niet zo verpletterd als Kassa 19 deed. Maar in de kieren schuilt schoonheid. Heel veel schoonheid. En juist deze nonchalance is het bewijs van haar ongeëvenaarde talent.

Claire-Louise Bennett Dikke kus, dag-dag

Dikke kus, dag-dag

  • Auteur: Claire-Louise Bennett (Engeland)
  • Soort boek: Engelse roman
  • Origineel: Big Kiss, Bye-Bye (oktober 2025)
  • Nederlandse vertaling: Karina van Santen, Martine Vosmaer
  • Uitgever: Koppernik
  • Omvang: 220 pagina’s
  • Verschijnt: 18 september 2025
  • Uitgave: paperback
  • Prijs: € 24,50
  • Boek bestellen bij: Bol / Libris

Flaptekst van de nieuwe roman van Claire-Louise Bennett

De hoofdpersoon van Dikke kus, dag-dag is van de stad naar het verre platteland verhuisd. Daar, ontworteld en zwevend tussen twee werelden, denkt ze aan iedereen die ze heeft achtergelaten. Vooral aan haar oudere minnaar Xavier, die haar – zo zegt hij – beter kent dan zij zichzelf. Ze houdt nog steeds van hem, maar het verlangen is verdwenen.

Een onverwachte brief rakelt nog meer herinneringen aan vroegere liefdes op. Er was geluk en ongeluk, bevrijding en beknotting. De sporen die zij achterlieten in haar leven – koffievlekken, voicemails, bloemboeketten – vormen een rariteitenkabinet waardoorheen ze zich beweegt, terwijl ze steeds dichter om de kern cirkelt van wat het betekent om je te verbinden. Waarom willen we de ander aanraken, wie mag ons aanraken? En hoe laten we weer los?

Dikke kus, dag-dag is een even geestige als virtuoze roman over het mysterie van hoe mensen in ons leven komen en er weer uit verdwijnen, terwijl ze ons eeuwig in hun greep houden.

Claire-Louise Bennett is de auteur van de veelgeroemde roman Kassa 19. Haar debuut Poel, dat op de shortlist stond van de Dylan Thomas Prize, won de White Review Short Story Prize. Bennetts verhalen en essays zijn gepubliceerd in The New York Times MagazineHarper’s en andere tijdschriften. Ze woont in Galway, Ierland.

Bijpassende boeken