William M. Kelley Uit de maat Recensie boekbespreking waardering en informatie over de inhoud van de herontdekte Amerikaanse roman uit 1962. Op 15 november 2018 is bij Uitgeverij Atlas Contact de roman van William M. Kelley – Uit de maat verschenen.
William M. Kelley Uit de maat Recensie
Ja, een prachtig en noodzakelijk boek, dit boek geschreven door William M. Kelly in 1962 en nog zo actueel als wat. Een boek over rassendiscriminatie en slavernij.
Waar zijn we? Op een veranda van kruidenier Thomason. De plek waar iedereen elke ochtend heen kwam om de oude Harper te horen vertellen en te duiden over de gang van zaken. Ergens is een fictief dorp ergens in het zuiden van Amerika aan de golf van Mexico. Het is juni 1957. En iedereen hangt aan Harpers lippen. Hij vertelt het verhaal van Tucker Caliban, van zijn bloedlijn, hoe halverwege 1850 een voor/voor/voorvader van hem als slaaf van boord werd gehaald en de hele zuidelijke staat op z’n kop had gezet voordat zij hem te pakken hadden gekregen en hadden gedood.
Inkijk in de vanzelfsprekendheid waarop de blanken de zwarten als hun eigendom beschouwen
En juist nu, op dit moment vindt er een exodus plaats van alle zwarten/negers, tegenwoordig zeggen we natuurlijk Afro-Amerikanen. Wat is er aan de hand? Kan de waanzin actie van Tucker Caliban de aanleiding zijn? Was deze actie wel zo waanzinnig of een goed doordacht plan? Is dat de reden dat iedereen vertrekt? Is het een georganiseerde actie?
Tucker had net van zijn baas Willson een stuk land een een boerderij gekocht. Hij ging zelf boeren. Had lang genoeg voor de blanken gewerkt. Hij laat een vrachtwagen met zout komen. Strooit dat uit over zijn land, schiet het vee dood en steekt de boerderij in de hens. Mijnheer Leland een jongetje van acht jaar gaat er met zijn vader op af en slaat dit tafereel met verbijstering gade. Er komen meer blanken kijken en niemand zegt iets of doet iets. Wanneer deze klus geklaard is stapt Tucker op en gaat met zijn zwangere vrouw en kind richting het noorden. Dit lijkt het sein voor alle zwarten te vertrekken, met de bus, de trein, gammele karren en te voet. Wat, waarom en hoe kan dit zo gaan?
William M. Kelly laat vanuit het perspectief van verschillende blanke bewoners van dit dorp hun kijk op en omgang met de zwarte medemens verwoorden. Een ontroerend beeld over de dagelijkse gang van zaken. En ook een kijkje in de vanzelfsprekendheid waarop de blanken de zwarten als hun eigendom beschouwen, maar ook over prachtige relaties tussen zwarten en blanken. Zo’n voorbeeld geeft het gezin Willson, maar toch blijkt dat mijnheer Willson wanneer het er echt om gaat het op te nemen voor de zwarten hij de weg van de minste weerstand kiest. Een lafaard is.
Heikele universele rassenkwestie briljant verpakt in een dorpsgeschiedenis
Het boek eindigt op de veranda, zoals het begint. De blanken blijven in verbijstering achter. Zien zij eerst nog voordelen in deze exodus? Langzaam maar zeker blijkt dat er zich een ramp aan het voltrekken is en er moet wraak genomen worden.
Zo knap hoe Kelly deze heikele universele rassenkwestie verpakt in een dorpsgeschiedenis. Hoe hij geen oordeel velt. Niet over de zwarte medemens, niet over de blanke medemens. Maar deze wereldwijde donkere geschiedenis op een objectieve en zeker ontroerende manier aan de kaak stelt. Uit de maat is een super noodzakelijk boek, dat mij tot in mijn ziel geraakt heeft en is gewaardeerd met de maximale ∗∗∗∗∗ (uitmuntend).
Recensie van Mieke Koster
Uit de maat
- Schrijver: William M. Kelley (Verenigde Staten)
- Soort boek: sociale roman
- Origineel: A Different Drummer (1962)
- Nederlandse vertaling: Arthur Wevers
- Uitgever: Atlas Contact
- Verschenen: 15 november 2018
- Omvang: 272 pagina’s
- Uitgave: Paperback / Ebook
- Waardering redactie: ∗∗∗∗∗ (uitmuntend)
Flaptekst van de roman
William M. Kelleys “Uit de maat’ is een van de scherpzinnigste allegorieën van de black struggle in Amerika. In het diepe Zuiden van Amerika, anno 1957, in een slaperig stadje in een fictieve staat die verdacht veel lijkt op Mississippi, neemt de zwarte deelpachter Tucker Caliban, nazaat van een legendarische slaaf, op een dag een opvallend besluit. Hij strooit zout over zijn akkers, steekt zijn huis in brand, en vertrekt met vrouw en kind richting het Noorden.
Van de ene op de andere dag volgt de hele zwarte bevolking van het stadje, en vervolgens van de hele staat, in zijn voetsporen. De blanke bewoners blijven verbijsterd achter. Wat heeft Tucker Caliban, en met hem in zijn kielzog “hun’ zwarten, tot deze uittocht bewogen? Het verhaal is verteld vanuit de wisselende perspectieven van de blanke achterblijvers – destijds een unicum voor een zwarte schrijver.
William M. Kelley Informatie
- Volledige naam: William Melvin Kelley
- Geboren op 1 november 1937
- Geboorteplaats: New York City, Verenigde Staten
- Overleden op 1 februari 2017
- Sterfplaats: Manhattan, New York City, Verenigde Staten
- Leeftijd: 79 jaar
- Discipline: schrijver, professor
- Soort boeken: romans, verhalen
