Antanas Škėma Apokalyptische Variationen recensie en informatie autobiografische verhalen. Op 18 augustus 2020 verschijnt bij Uitgeverij Guggolz Verlag de Duitse vertaling van de autobiografische verhalen Apokaliptinės Variacijos, 1929–1960 , van de Litouwse schrijver Antanas Škėma. Er is geen Nederlandse vertaling van de roman verkrijgbaar.
Antanas Škėma Apokalyptische Variationen Verhalen uit Litouwen
De Litouwse schrijver Antanas Škėma werd op 29 november 1910 geboren in de Poolse stad Łódź. Zijn vader was in de stad terecht gekomen nadat hij tewerk was gesteld als leraar. De Eerste Wereldoorlog zorgde ervoor dat het gezin naar Rusland uitweek om in 1921 terug te keren naar Litouwen. Hier bracht Škėma zijn verdere jeugd door en volgde zijn medische opleiding aan de universiteit om naar verloop van tijd over te stappen naar de studie rechten.
Advocaat of rechter werd hij nooit. In plaats daarvan volgde hij zijn hart en werd acteur. Hij groeide tijdens het interbellum en de Tweede Wereldoorlog uit tot een vooraanstaande acteur bij belangrijke toneelgezelschappen in Litouwen.
In deze periode groeide zijn anti-Sovjet sentiment. Sterker nog hij deed in 1941 mee aan een mislukt opstand tegen het communistische regime. Nadat de Duitsers verslagen waren in 1944 vluchtte hij uit de Sovjet-Unie naar Duitsland waar hij in verschillende kampen voor Displaced Persons verbleef. Net als een groot gedeelte van de Litouwse intelligentia en tienduizenden andere landgentoren. In deze periode verscheen ook zijn eerste verhalenbundel Nuodėguliai ir kibirkštys. Uiteindelijk vertrok hij in 1949 naar de Verenigde Staten.
In Amerika was hij vooral actief in kringen van Litouwse immigranten en werkte onder andere in theatergroepen en bij kranten en tijdschriften. Hier bracht hij verschillende eigen toneelstukken op de planken. Daarnaast publiceerde hij in 1958 zijn roman Balta drobulė en schreef verhalen. Uiteindelijk zal hij Litouwen nooit meer bezoeken en overlijdt hij op 11 september 1961 aan de gevolgen van een auto-ongeluk.
Zijn roman Balta drobulė verscheen in 1990 voor het eerst in Litouwen en wordt inmiddels gezien als een van de belangrijkste romans die in de taal verschenen zijn. Inmiddels is de roman in het Engels vertaald als White Shroud en ook in Duitse vertaling Das weisse Leintuch verschenen.
Boeiende en indringende verhalen van een Baltische schrijver in verzet, op de vlucht en in Exil
Uitgeverij Guggolz Verlag brengt nu de Duitse vertaling uit van alle verhalen die Škėma schreef. Veel van de verhalen hebben een autobiografische inslag en schetsen een indringend beeld van het bewogen leven van de Litouwse schrijver. Hij verhaalt over de onderdrukking door de in Rusland en Oekraïne, over de barre vlucht voor de Sovjets naar Duitsland en het verblijf in kampen in Thüringen en Beieren en over het leven in Exil in Chicago en New York.
Eigenlijk is Antanas Škėma een schrijver die ook een Nederlandse vertaling verdient. Maar of een Nederlandse uitgever zich eraan waagt is de vraag. Gelukkig kunnen lezers die het Duits machtig zijn kennismaken met de boeiende en indringende verhalen van een schrijver in verzet, op de vlucht en in Exil. Apokalyptische Variationen is gewaardeerd met ∗∗∗∗∗ (uitstekend).
Apokalyptische Variationen
- Schrijver: Antanas Škėma (Litouwen)
- Soort boek: autobiografische verhalen
- Origineel: Apokaliptinės Variacijos, 1929–1960
- Duitse vertaling: Claudia Sinnig
- Uitgever: Guggolz Verlag
- Verschijnt: 18 augustus 2020
- Omvang: 424 pagina’s
- Uitgave: Gebonden Boek / Ebook
- Waardering redactie: ∗∗∗∗∗ (uitstekend)
Flaptekst van het autobiografische boek van Antanas Škėma
Antanas Škėma (1910–1961) arbeitete sein ganzes Leben daran, das von ihm Durchlebte in Literatur zu verwandeln. Sein einziger Roman, »Das weiße Leintuch«, gibt Zeugnis von seinem New Yorker Exil. Daneben sind aus allen Phasen seines Lebens literarische Stücke überliefert: Erzählungen, Skizzen, Szenen und Verdichtungen. Es sind in Blickwinkel und literarischer Gestaltung einzigartige Schlüsselszenen der Weltgeschichte: die Kindheit während des Ersten Weltkriegs und des Bürgerkriegs in der russischen und ukrainischen Provinz, Schulzeit und Studium, frühe literarische Versuche im unabhängigen Zwischenkriegslitauen sowie unter sowjetischer und deutscher Besatzung, die dramatische Flucht vor den Sowjets, das Leben als displaced person in Thüringen und Bayern und als Neuankömmling in Chicago und New York. All das spiegelt sich in facettenreichen Prosastücken.
Apokalyptische Variationen umspielt die Verheerungen der Geschichte des 20. Jahrhunderts und den Riss, der die Existenzen durchzieht. Schreibend vergewissert sich Škėma seiner Biografie und versucht Sinn und Bedeutung in ihren Splittern aufzuspüren. Wir können lesend nachvollziehen, wie sich die Aussichtslosigkeit in seine Sprache einschreibt, wie diese immer mehr zerspringt, sich auflöst – und wie aus der sprachlichen Entgrenzung eine ganz neue Form entsteht. Claudia Sinnig greift in ihrer Übersetzung die Vielfalt von Škėmas Erzählstilen auf, schürft tief im Sprachmaterial, lotet Trauer und Dunkelheit aus und geht auch der Hoffnung und dem Vorwärtsstreben auf den Grund. Erlösung findet sich vielleicht nicht in Škėmas Leben, aber in seiner Literatur.
