Janet Lewis De vrouw van Martin Guerre recensie en informatie van deze Amerikaanse roman uit 1941. Op 20 augustus 2020 verschijnt bij Uitgeverij Cossee de Nederlandse vertaling van de roman The Wife of Martin Guerre van de Amerikaanse schrijfster Janet Lewis.

Janet Lewis De vrouw van Martin Guerre Recensie en Informatie

Er moet een oude familievete beslecht worden, en blijkbaar is het sluiten van een huwelijk daar een geëigende manier voor. Het is op een ochtend in januari 1539 dat deze bruiloft gevierd wordt. Het echtpaar bestaat uit twee 11 jarige kinderen, Bertrande de Rols en Martin Guerre, beide nakomelingen uit een welgesteld, oud en feodaal boerengeslacht. Janet Lewis beschrijft in deze roman een waargebeurd verhaal op basis van verslagen van gerechtshoven, en natuurlijk denk je als lezer; ‘ ja, dat zal wel’ maar zij doet dat op zo’n manier dat ik me bijna ademloos heb laten meeslepen door dit ongelooflijke verhaal.

Zoals het een rijke boerenzoon betaamt is hij lijfeigene van zijn vader. Tot zijn dood zwaait vader de scepter over boerenhoeve, familie, al het personeel en aanverwante zaken gerelateerd aan een goed lopend bedrijf. Op hun veertiende is het zover dat de bruid intrekt bij de familie van haar man. Ja, Bertrande wordt geaccepteerd door de vrouw des huizes. Ja, en de man, de vader van Martin, hij gedoogt haar ondanks zijn grimmigheid, zijn onverschrokkenheid en autoritaire houding. En het huwelijk wordt geconcipieerd. Bertrande raakt zanger, wordt mooier en mooier. Martin daarentegen worstelt met de zeggenschap die zijn vader over hem heeft. Deze strenge man houdt zijn zoon klein, maakt de dienst uit, blijft aan de teugels hangen. Op een dag komt Martin thuis met een geschoten beer, heeft zichzelf bewezen dat hij een man is en bespreekt met Bertrande dat hij voor een paar dagen de hoeve gaat verlaten.

Hij, die eigenzinnige jongen heeft zijn vader zo getart dat het enige wat hem te doen staat is de hoeve verlaten, onder het juk van zijn vader uitkomen en terugkomen wanneer zijn vader in staat is zijn woede te laten varen. Hij denkt dat hij binnen ongeveer een week weer terug zal zijn. Maar dat wordt 8 jaar. En in deze tijd zien we Bertrande rouwen, haar man missen, verlangen naar hem, uitgroeien tot een prachtige rijpe vrouw en moeder, en bidden dat hij snel en ongedeerd terug zal keren.  Binnen een maand, binnen een seizoen, binnen een jaar, binnen een paar jaar. Zij groeit in haar functie als vrouw des huizes, haar roomse geloof geeft haar steun en overtuiging dit zware kruis te kunnen dragen.

Dan drie jaar, komt hij terug, haar Martin. Beide ouders zijn inmiddels overleden en ja, nu wordt hij de grote man op de hoeve. Maar, wat is er met hem gebeurd in al die jaren dat hij onderweg was. Zijn karakter lijkt zo zacht, zo medemenselijk, zo inlevend. En ja, natuurlijk valt Bertrande voor hem als een blok, en ja, zij krijgen samen twee kinderen. De jongste zal overlijden omdat bij Bertrande inmiddels het idee heeft post gevat dat deze teruggekeerde humane Martin haar man niet kan zijn. Zij lijdt, is zo bang, immers wanneer dit waar is leeft zij in grote zonde. Jarenlang in een overspelige relatie. Binnen de roomse kaders waar zij in leeft is dit niet minder dan een doodzonde. En ja, zij raadpleegt de pastoor die haar probeert gerust te stellen. Zij vervreemdt langzaam maar zeker van alle mensen om haar heen. Is zij haar verstand aan het verliezen.

Wat een boek, wat een verhaal en zo vooruitstrevend voor het jaar 1941!

Wanneer het gerucht over de twijfel van Bertrande over de hoeve waart proberen de betrokkenen haar van dit idee af te houden. Iedereen is tevreden met deze Martin, zo aardig, inlevend, medemenselijk. Dat was de oude Martin nooit. Hij is het, alleen veranderd, een betere versie van zichzelf geworden. Blij zijn, niet in roeren, wat haal je jezelf op je hals? Maar de overtuigt gelovige Bertrande kan niet anders dan deze kwestie, voor haar eigen gemoedsrust en haar vertrouwen in God, tot op de bodem uitzoeken.

Wat een boek, wat een verhaal, en wat vooruitstrevend om zo’n geschiedenis in 1941, het jaar waarin deze roman verscheen, vanuit het perspectief van een vrouw te onderzoeken, te beschrijven. Zo knap, zo spannend, zo tot aan het eind toe ongewis wat de uitkomst zal zijn van de dilemma’s waar Betrande en met haar vele vrouwen, mee worstelt. Janet Lewis laat Bertrande niet in de steek. De roman De vrouw van Martin Guerre is gewaardeerd met de maximale ∗∗∗∗∗ (uitmuntend).

Recensie van Mieke Koster

De vrouw van Martin Guerre

• Schrijfster: Janet Lewis (Verenigde Staten)
• Soort boek: Amerikaanse roman
• Origineel: The Wife of Martin Guerre (1941)
• Nederlandse vertaling: Paul van der Lecq
• Uitgever: Cossee
• Verschijnt: 20 augustus 2020
• Omvang: 160 pagina’s
• Uitgave: Gebonden Boek / Paperback / Ebook
• Waardering redactie: ∗∗∗∗∗ (uitmuntend)

Flaptekst van de roman van Janet Lewis

Bertrande de Rols is veertien als ze wordt uitgehuwelijkt aan Martin Guerre. Het is een tegemoetkoming in het langlopende conflict tussen twee Franse plattelandsfamilies in de zestiende eeuw. Bertrande kent hem pas twee dagen, maar ze weet dat ze voor de rest van haar leven ‘de vrouw van Martin Guerre’ zal zijn. Haar nieuwe leven op het landgoed van haar schoonfamilie biedt rust en zekerheid, en Bertrande en Martin groeien naar elkaar toe. Toch leert ze ook al snel de dominante en agressieve kant van haar man en zijn vader kennen. Dan deelt Martin plots mee dat ‘hij een tijdje weg moet’.

Acht jaren gaan voorbij, totdat Martin eindelijk terugkeert en hij de oude orde op het landgoed herstelt. Maar hoe weet Bertrande zeker dat deze man wel dezelfde is als die haar acht jaar geleden verliet? Hij is sympathiek, rustig, goed voor zijn familie en werknemers, en lijkt in niets meer op het heethoofd dat hij was. Wat heeft hem zo veranderd? En als de man inderdaad niet Martin is, dan wordt ze voorgelogen, maar doet dat af aan het geluk dat ze heeft gevonden

Als de echte Martin Guerre uiteindelijk ook terugkeert, begint er een proces tegen zijn dubbelganger. Bertrande staat voor een duivels dilemma: ze kan kiezen voor eerlijkheid,
maar het liefst zou ze haar gezin verdedigen, en kiezen voorde dubbelganger – op straffe van de hel.

Bijpassende boeken en informatie

• Boeken uit 1941